Column - Voorlopig bepaal ik dat nog zelf

“Voorlopig bepaal ik dat nog zelf.” Dat was uiteindelijk het antwoord van een baasje met familie en grote hond. Die hond had op het strand al heerlijk los gelopen en vanaf een kilometer afstand was het hondenfluitje te horen waarmee het dier teruggefloten werd. Baasje en familie liepen aan de waterkant en hond rende naar de duinen. In het bos kwamen we de familie weer tegen en de hond liep nog immer los. “Nu moet de hond maar weer even vast,” zei ik tegen de man met riem. “Hij blijft wel bij me,” was zijn antwoord. “Hij moet toch maar even vast”, probeerde ik nog. “Dat bepaal ik voorlopig zelf!” riposteerde de man. En ik hoor het vaker, ook van anderen, dat als je iemand aanspreekt op zijn gedrag in de natuur, de aangesprokene zo’n opmerking maar moeilijk kan verteren. Men is even vergeten dat je, in een gebied waar je te gast bent, natuurlijk niet zelf bepaalt wat kan en mag. Daar zijn regels, opgesteld door eigenaren, terreinbeheerders, mensen en organisaties die het daar voor het zeggen hebben. Natuurlijk bepaal jij dat niet zelf. Thuis, in je eigen huis en in jouw tuin, mag je helemaal zelf bepalen of de hond vastzit of losloopt. In andermans tuin gelden andermans regels en in het algemeen snapt iedereen dat je geen honden los laat lopen en al helemaal niet tijdens de broedtijd. Dat was deze week.

Vorige week ging mijn ommetje langs de waddendijk. Daar liepen twee stellen, met drie honden. Ze wilden het droge wad op, iets voorbij de schelpenpôlle. “De honden moeten wel vast, hoor! Het is broedtijd, hè!” Ze hadden er niet bij stilgestaan en het ‘oh ja, natuurlijk’ spatte van hun gezichten. Ze waren opgegaan in het genieten van het wad. Meteen pakten ze de riemen en zetten de honden vast.

Met geduld, vasthoudendheid en wat goede wil komen we er hopelijk wel. Er is nog veel voorlichting te geven en soms word je er moedeloos van. Vooral wanneer je wordt toegebeten dat ‘ik het voorlopig zelf wel even bepaal’. Ik hoop zo dat de man dit stukje leest en dat hij het dan eindelijk snapt.

Jeanet de Jong

Ferdban - Oudfriese oorkonden en hun verhaal

Ferdban

'Ferdban - Oudfriese oorkonden en hun verhaal' is een boek van historicus Oebele Vries. De Oudfriese oorkonden weerspiegelen het dagelijkse leven van gewone mensen en dat van de allerrijksten en allermachtigsten in Friesland. De verhalen gaan over zaken als vete en vrijheidsstrijd, de veelzijdige activiteiten van kloosters, de groeiende invloed van steden en de bijzondere positie van Ameland. Ze laten bovendien de transformatie van Friesland zien in de jaren kort na 1500, toen de roemruchte, maar in crisis verkerende Friese vrijheid werd afgelost door een strakke, maar tegelijk vernieuwende vorstenheerschappij.

Tot 1498, een centraal jaar in de Friese geschiedenis, heerste in Fryslân een vorm van vrijheid die men elders in de Nederlanden – afgezien van de Groninger Ommelanden – niet kende: de ‘Friese vrijheid’. Dan echter, juist in de tijd die dit boek bestrijkt, wordt dit gewest abrupt binnengeleid in een nieuwe realiteit, die van een strikt landsheerlijk gezag. Vrijwel van de ene dag op de andere komt aan oude gewoonten, zoals vetevoering, en ook aan de macht van plaatselijke potentaten (hoofdelingen) een einde. Tegelijkertijd wordt het archaïsche Friese recht met één pennenstreek vervangen door het moderne Romeinse recht. Het woord ‘ferdban’ uit de titel van dit boek, dat vredegebod betekent, verwijst naar een rechtsgewoonte uit de sfeer van het oude Friese recht. Typerend voor de veranderingen die zich rond 1500 in Fryslân voltrokken, is dat dit archaïsche begrip werd afgelost door de zakelijke term ‘consent’ (toestemming).

Vries geeft de lezer ook een boeiende inkijk in het leven van gewone mensen. Uit de documenten heeft hij hun verhalen naar boven gehaald, waardoor je als lezer lief en leed van de Friezen van toen leert kennen. Zo is er een tekst waarin het gaat over de ellendige toestand van een man die in een kennelijke opwelling van woede zijn vrouw heeft doodgeslagen. Spannend is de beschrijving van het Bieroproer in Leeuwarden in 1487, waarover een Leeuwarder kloosterling op zijn sterfbed getuigenis aflegt. Illustraties steunen de verhalen.

Historicus Oebele Vries is gezaghebbend kenner van het Oudfries. Hij was universitair docent aan de Rijksuniversiteit Groningen en is nu gastonderzoeker bij de Fryske Akademy. 

• Ferdban - Oudfriese oorkonden en hun verhaal
• Oebele Vries
• Uitgeverij Noordboek
• ISBN 978 90 5615 642 8 
• € 49,90                                 

Verkrijgbaar bij de boekhandel en via www.noordboek.nl en te bestellen via deze link.

Beleef je plezier aan dit blog en helpen de posts je op weg uitgaven over Ameland te vinden? Doneer dan op Ko-fi een kopje koffie van € 2,-- als waardering voor de blogger 💜.  Klik hier voor de link.

Lekker Wads

Lekker Wads

'Lekker Wads, Smakelijke verhalen en gerechten van Texel tot Fanø' is een boek van Lodewijk Dros, Annette van Ruitenburg. De twee wonen op Texel en Dros is er ook geboren.

Dros, chef Letter & Geest bij Trouw, vroeg zich af wat zijn Texels opa en oma eigenlijk aten en zo ging hij op onderzoek uit. Onder de gerechten en drankjes die tegenwoordig op de eilanden als authentiek worden aangeprezen, is nauwelijks iets terug te vinden van wat zijn grootouders destijds op tafel zetten, ontdekte hij. Het Waddengebied is gemoderniseerd door de maalstroom van het toerisme en daarbij is de oorspronkelijke culinaire cultuur weggevaagd.

Lodewijk Dros ging op zoek naar de vergeten en verguisde keuken van het Waddengebied. Met kookspecialist Annette van Ruitenburg schetst hij de traditionele eetgewoonten van de eilanden. Een duik in de geschiedenis levert vermakelijke ontdekkingen op, waarvan er in ieder geval al een is ontleend aan het Arctisch Kookboekje, dat in het jaar dat Ameland Eiland van Hidde Dirks Kat was werd uitgegeven. In dat boekje staat uitgelegd waarom walvisvaarders geen ijsbeer moesten eten. Verder zegt Dros dat Troje nooit ontdekt zou zijn zonder de lammetjespap van de Texelse Maartje en noemt hij de favoriete Terschellinger hap van prins Hendrik: snert.

• Lekker Wads, Smakelijke verhalen en gerechten van Texel tot Fanø
• Lodewijk Dros, Annette van Ruitenburg
• Boom uitgevers Amsterdam
• ISBN 9789024434169
• Verschijnt 8 juli 2021
• € 29,90

Koop het boek in de boekwinkel, bij de uitgever of via deze link.

Beleef je plezier aan dit blog en helpen de posts je op weg uitgaven over Ameland te vinden? Doneer dan op Ko-fi een kopje koffie van € 2,-- als waardering voor de blogger 💜.  Klik hier voor de link.

Sinagote, het levensverhaal van een lepelaar

Sinagote

'Sinagote, het levensverhaal van een lepelaar' gaat over een lepelaar die Sinagote is genoemd en die van Vlieland komt. Op alle Waddeneilanden komen lepelaars voor, maar het verhaal in het boek is opgehangen aanVlielander Sinagote. Ameland wordt in het boek genoemd in verband met de uilentrek en de telling van lepelaars.Het boek is geschreven door Theunis Piersma, Petra de Goeij, Willem Bouten en Carl Zuhorn.

In Sinagote vertellen de auteurs het levensverhaal van een vrouwtjes lepelaar van Vlieland. In haar naam zit het woordje 'Sina', de Bretonse naam van het dorp waar ze ieder najaar heen trekt. Dit verhaal gaat over meer lepelaars dan alleen Sinagote. Het gaat zelfs over veel meer dan lepelaars. De auteurs vertellen over de connecties tussen lepelaars onderling, maar ook over de connecties tussen gebieden in Europa en Afrika en tussen mensen die in die gebieden wonen en werken. In het algemeen gaat het erover om bij de bescherming van onze trekvogels verder te kijken, te denken en te doen dan onze landsgrenzen.

Mede vanuit hun werkzaamheden aan de Rijksuniversiteit Groningen, het NIOZ Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee, de Universiteit van Amsterdam en Staatsbosbeheer, en samen met amateurfotograaf Michiel Muller, vertellen de auteurs gepassioneerd hun verhalen. Hoofdauteur Theunis Piersma is lid Koninklijke Nederlande Academie van Wetenschappen, winnaar Spinozaprijs 2014, hoogleraar Trekvogelecologie aan de RUG, en waddenonderzoeker bij NIOZ op Texel, internationaal gezaghebbend. Kan als geen ander de vertaalslag maken van stand wetenschap naar een algemeen publiek. Piersma is voorvechter behoud Waddenzee en de ecologische transitie van de Nederlandse melkveehouderij. 

Piersma ontving in 2020 als één van de weinige niet-Britten ooit de BOU Godwin-Salvin Prize voor bijdrage aan de vogelkunde en onderzoek kustvogels. (internationale award) en van NWO de Stairway to Impact Award.

• Sinagote, het levensverhaal van een lepelaar 
• Theunis Piersma, Petra de Goeij, Willem Bouten en Carl Zuhorn 
• Foto's van Michiel Muller e.a. 
• Uitgeverij Noordboek
• ISBN 9 789 056 157 227 
• verschijnt 15 april 2021  
• € 22,50

Koop het boek in de boekhandel, bij de uitgever of via deze link.

 

De Zoete Zusjes gaan op vakantie

De Zoete Zusjes gaan op vakantie naar Ameland. De Zoete Zusjes Saar en Janna zijn bekend van YouTube. Ze hebben met hun kanaal De Zoete Zusjes meer dan 500.000 volgers. Over hun avonturen op Ameland is een filmpje en een boek gemaakt.

Ga met de Zoete Zusjes mee op reis naar een prachtig eiland (dat is dus Ameland). Spreken ze daar wel Nederlands? Dat maakt niet uit, als er maar genoeg te doen is! Je kunt er strandjutten, ijsjes eten, fietstochten maken, mee met de vissersboot, wadlopen en zelfs zeehonden zien. Samen met papa, mama en broer Bram beklimmen Saar en Janna een oude vuurtoren, wandelen ze over een blotevoetenpad en bezoeken ze het Juttersmuseum. En wat vindt Saar in zee? Is dat soms flessenpost? Het wordt een vakantie om nooit te vergeten! Een vakantieboek om zelf te lezen vanaf 7 jaar. Voorlezen vanaf 4 jaar.

Jammer dat de Zoete Zusjes in het filmpje een mini vuurtoren hebben die helemaal niet lijkt op de Amelander vuurtoren. Dat is een missertje. Als je een verhaal maakt over Ameland dan gebruik je een toren met rode en witte strepen en niet die van Zeeland die rood en wit gespiraald is. Een prachtige toren, hoor, maar eentje voor een ander verhaal.

De Zoete Zusjes is een concept dat staat als een huis. Familie De Zoete moet wel een beetje oppassen dat de meisjes (en ook papa en mama) niet al te gemaakt worden, want dat lijkt, getuige het filmpje, nu wel te gebeuren. De tekeningen van het boek zien er subliem uit en de uitvoering van het boek is ook bijzonder aantrekkelijk. Wat de inhoud betreft is het spijtig dat het een opstapeling van activiteiten is en niet zozeer een verhaal met een kop en een staart. 

• De Zoete Zusjes gaan op vakantie
• Hanneke de Zoete
• Illustraties van Iris Boter
• Kosmos uitgevers
• ISBN 9789043922760
• € 13,99
• April 2021

Koop het boek in de Amelander boekhandel, in het Natuurcentrum en in de vuurtoren of via deze link.

Jubileumboek over de fe'noat

Wie levert materiaal voor dit boek?

De Maatschappij tot Exploitatie van Onroerende Goederen op het Oosteinde, Oerd en Neerlands Reid bv, in de volksmond de fe’noat, de Vennoot, bestaat bijna 100 jaar. Het gebied wordt gevormd door kwelders, duinen en grasland en wordt door boeren beheerd.

Stichting De Vennoot, de Amelander Musea en De Ouwe Pôlle zoeken naar informatie en fotomateriaal van de fe’nnoat. Alles is welkom en het kan gestuurd worden naar info@amelanderhistorie.nl

Het materiaal wordt gebruikt voor een tentoonstelling in het Landbouw- en Juttersmusem Swartwoude. Ook wordt er gedacht over het samenstellen van een jubileumboek.

Speur dus even in de oude fotoboeken, stuur recente foto's op, kijk of er nog ergens een schriftje ligt met aantekeningen die de fe'noat betreffen. 

De Vennoot, opgericht in 1921, is 560 hectare groot. 440 hectare is in eigendom, 120 hectare wordt gepacht van Domeinen. Het vee graast in vier deelgebieden: Kooiduinen, Hoek van Blinkert, Middenstuk en 't Oerd. Vroeger mocht iedereen die in Buren woonde en er minstens een jaar lang een rokende schoorsteen had, op de fe’noat vee weiden. Sinds de oprichting van De Vennoot gaat dit via 560 aandelen, iets wat volgens de betrokkenen vrijwel nergens anders in Nederland voorkomt. Met een aandeel kan een boer of burger er twee schapen met lammeren, een pink, een halve vaars of een half paard laten weiden. Het weideseizoen loopt van 1 mei tot 1 december.

Sheherezade van 't neevlig noorden

'Sheherazade van 't neevlig Noorden - Nine van der Schaaf (1882 - 1973)' beschrijft het levensverhaal van de in een Fries socialistisch milieu opgegroeide schrijfster Trijntje (Nine) van der Schaaf. Met geen andere opleiding dan lagere school en een grote drang tot schrijven vertrekt ze in 1889 als zeventienjarige naar Den Haag om daar als dienstmeisje te werken. Ze biedt haar verhalen tevergeefs aan bij een plaatselijke boekhandel. Haar ‘mevrouw’ geeft haar de gelegenheid een opleiding te volgen voor onderwijzeres. Ze was een aantal jaren onderwijzeres aan de lagere school in Buren.

Dan vertrekt ze naar Amsterdam waar ze naast huishoudelijk werk via een toelage van een filantroop in de gelegenheid wordt gesteld om te schrijven. Na haar ontdekking door de letterkundige Albert Verwey begint haar leven als schrijfster. Naast een gedichtenbundel publiceerde ze een veertiental prozawerken, waaronder haar autobiografie In de stroom (Van Oorschot 1956). Haar levensverhaal bestrijkt bijna een eeuw waarin grote sociale veranderingen, literaire ontwikkelingen, politieke omwentelingen en twee wereldoorlogen plaats vinden. Haar politieke betrokkenheid loopt via de SDAP en de CPN naar de Partij van de Arbeid. In de Tweede Wereldoorlog wordt ze lid van de Kultuurkamer, wat haar nog lang zou achtervolgen. Auteur Cornelie van Uuden (1935) studeerde Algemene Cultuurwetenschappen. Met de historicus Pieter Stokvis schreef zij onder andere het boek De gezusters van Vloten.

Koop het boek in de boekhandel of via deze link.

• Sheherazade van 't neevlig Noorden - Nine van der Schaaf (1882 - 1973)
• Cornelie van Uuden
• Uitgeverij Wijdemeer Louw Dijkstra
• ISBN 9789492052728
• Maart 2021
• € 35,--

De Amelander maart/april 2021

'De Amelander - het vrijetijdsmagazine van en voor Ameland'. Het maart en aprilnummer van 2021 heeft verhalen over onder meer:

• Eilandgedichten
• Leo Kanger neemt afscheid
• Interview met Jelte Smid
• Afscheid van de NAM
• De Waddencampus
• Op pad met Theo Kiewiet
• De Kronkel
• Tweede leven voor molen Nes
• Jacob Former, aparte 'broeder'

De Amelander wordt uitgegeven sinds 1965 en verschijnt 11 keer per jaar. Het magazine wordt gratis op de Amelander postadressen bezorgd.

• De Amelander maart/april 2021
• Uitgever Klaas Touwen
• € 2,40

De mooiste vogelkijkgebieden van Nederland en België

De mooiste vogelkijkgebieden

De mooiste vogelkijkgebieden van Nederland en België is hét boek voor de wandelende en fietsende vogelliefhebber.

Wie van vogels houdt en er graag op uittrekt, vindt in dit boek de beste gebieden in Nederland en Vlaanderen om vogels te spotten.  Een van die mooiste gebieden is Ameland.

Dit boek is de ideale compagnon voor de wandelende en fietsende vogelliefhebber. De gids bevat kaartjes, suggesties voor fiets- en wandelroutes en uitgebreide beschrijvingen van de vogelsoorten die onderweg te zien zijn. Een praktische gids voor natuurliefhebbers.  

 

150 natuurgebieden

125 vogelportretten

30 fiets- en wandelroutes

 

Auteur er Meesters is een doorgewinterde vogelaar die al veel natuur- en vogelboeken op zijn naam heeft staan, waaronder 'Zakgids vogels van Nederland en België'. Hij woont en werkt afwisselend in Haarlem en Noord-Zweden.

• De mooiste vogelkijkgebieden van Nederland en België 
• Ger Meesters  
• Kosmos Uitgevers
• ISBN 9789021579122 
• € 22,50
• Verschijnt op 7 april 2021

Koop het in de Amelander boekhandel of bestel het via deze link.

De Atlantikwall

De Atlantikwall is een informatie- en vakantiekrant met tips, routes en verhalen over de Atlantikwall in het Waddengebied. De krant vertelt de verhalen achter het beton.

Het is een eenmalige informatiekrant ter afronding van het project Atlantikwall in het Waddengebied. Dit project is mogelijk gemaakt door het Waddenfonds en de drie Waddenprovincies.

Op Ameland is het Bunkermuseum te bezoeken en tijdens de fietsexcursie Verborgen Bunkers wordt er een route gevolgd langs locaties waar nog zichtbare herinneringen aan de Atlantikwall zijn te ontdekken en waar verhalen te vertellen zijn over het leven op Ameland in de periode 1940-1945. Een bezoek aan bunkers die anders gesloten zijn en een bezoek aan het Bunkermuseum is inbegrepen bij deze excursie. Te boeken via VVV en Amelander Musea.

• De Atlantikwall
• Uitgave van Atlantikwall in het Waddengebied en Visit Wadden
• voorjaar 2021
• Coördinatie Kees Terwisscha van Scheltema
• Gratis verspreid via NDC-weekbladen in een oplage van 250.000 exemplaren

Vrouw op de drempel

Vrouw op de drempel

In 'Vrouw op de drempel' deelt Hetty Pouli uit Nes haar levensverhaal. De teksten zijn gelardeerd met gedichten. Het gedicht 'Vrouw op de drempel' vormt de leidraad. Het gaat over kantelpunten en keuzes, die op een ontwapenende en openhartige manier te boek zijn gesteld. Worstelingen en emoties, liefde en pijn, verbinden en loslaten, moed en vertrouwen. Bovenal gaat het wat Hetty betreft over dankbaarheid voor elk nieuw nu.

Eerder verschenen er drie gedichtenbundels van haar hand: Tussen zin en zijn (1999), Gaandeweg (2002) en Dichter bij nu (2006).

Het boek is op verschillende locaties op het eiland verkrijgbaar en bij Hetty Pouli zelf te koop.

• Vrouw op de drempel
• Hetty Pouli
• Uitgeverij Vliedorp Houwerzijl
• ISBN 978 6048 093 5
• Maart 2021 
• € 17,50

Aandacht Trekkende Schilderingen

Dit is een informatiegids van kunstenares Rachel van Balen, die in 2016 de hele schacht van de Amelander vuurtoren beschilderde. Dat project en ook de muurschilderingen in het Natuurcentrum in Nes, staan beschreven in deze informatiegids. Daarnaast staan er meer van haar projecten in en beschrijft de kunstenares waarom het goed kan zijn een muurschildering aan te brengen, wat een muurschildering kan brengen. De gids is digitaal en op te vragen via de website van Rachel van Balen. Klik hier voor de informatiegids.

• Aandacht Trekkende Schilderingen
• Rachel van Balen
• Digitale informatiegids
• 2021
• Gratis