Ferdban - Oudfriese oorkonden en hun verhaal

Ferdban

'Ferdban - Oudfriese oorkonden en hun verhaal' is een boek van historicus Oebele Vries. De Oudfriese oorkonden weerspiegelen het dagelijkse leven van gewone mensen en dat van de allerrijksten en allermachtigsten in Friesland. De verhalen gaan over zaken als vete en vrijheidsstrijd, de veelzijdige activiteiten van kloosters, de groeiende invloed van steden en de bijzondere positie van Ameland. Ze laten bovendien de transformatie van Friesland zien in de jaren kort na 1500, toen de roemruchte, maar in crisis verkerende Friese vrijheid werd afgelost door een strakke, maar tegelijk vernieuwende vorstenheerschappij.

Tot 1498, een centraal jaar in de Friese geschiedenis, heerste in Fryslân een vorm van vrijheid die men elders in de Nederlanden – afgezien van de Groninger Ommelanden – niet kende: de ‘Friese vrijheid’. Dan echter, juist in de tijd die dit boek bestrijkt, wordt dit gewest abrupt binnengeleid in een nieuwe realiteit, die van een strikt landsheerlijk gezag. Vrijwel van de ene dag op de andere komt aan oude gewoonten, zoals vetevoering, en ook aan de macht van plaatselijke potentaten (hoofdelingen) een einde. Tegelijkertijd wordt het archaïsche Friese recht met één pennenstreek vervangen door het moderne Romeinse recht. Het woord ‘ferdban’ uit de titel van dit boek, dat vredegebod betekent, verwijst naar een rechtsgewoonte uit de sfeer van het oude Friese recht. Typerend voor de veranderingen die zich rond 1500 in Fryslân voltrokken, is dat dit archaïsche begrip werd afgelost door de zakelijke term ‘consent’ (toestemming).

Vries geeft de lezer ook een boeiende inkijk in het leven van gewone mensen. Uit de documenten heeft hij hun verhalen naar boven gehaald, waardoor je als lezer lief en leed van de Friezen van toen leert kennen. Zo is er een tekst waarin het gaat over de ellendige toestand van een man die in een kennelijke opwelling van woede zijn vrouw heeft doodgeslagen. Spannend is de beschrijving van het Bieroproer in Leeuwarden in 1487, waarover een Leeuwarder kloosterling op zijn sterfbed getuigenis aflegt. Illustraties steunen de verhalen.

Historicus Oebele Vries is gezaghebbend kenner van het Oudfries. Hij was universitair docent aan de Rijksuniversiteit Groningen en is nu gastonderzoeker bij de Fryske Akademy. 

• Ferdban - Oudfriese oorkonden en hun verhaal
• Oebele Vries
• Uitgeverij Noordboek
• ISBN 978 90 5615 642 8 
• € 49,90                                 

Verkrijgbaar bij de boekhandel en via www.noordboek.nl en te bestellen via deze link.

Beleef je plezier aan dit blog en helpen de posts je op weg uitgaven over Ameland te vinden? Doneer dan op Ko-fi een kopje koffie van € 2,-- als waardering voor de blogger 💜.  Klik hier voor de link.