Column - Eskimoland en XR

Bioloog Niko Tinbergen reisde in 1932 met zijn vrouw Lies Rutten naar Groenland, verbleef er meer dan een jaar en schreef er een boek over met de titel Eskimoland. Niko en Lies vonden het in Groenland prachtig, zowel het landschap als de bewoners en de dieren. Ze woonden maandenlang in een tent en onderzochten vogels, leerden kajakken en aten robbenvlees. Niko Tinbergen vergelijkt de schoonheid van het Groenlandse landschap met de Boschplaat van Terschelling, waar hij ook lyrisch over is. Hij kende waarschijnlijk het Oerd en de Ho’n niet, want anders had hij die vast in één adem genoemd met het oostelijke puntje van ons buureiland. In een recent krantenartikel werden juist deze Boschplaat en de Ho’n genoemd als eerste lokale prooien van de zeespiegelstijging.

Velen en ook de mensen van Extinction Rebellion, letterlijk vertaald ‘rebellie tegen het uitsterven’, maken zich zorgen over de klimaat- en ecologische crisis en het leven op Aarde. Ik reageer soms op Facebook of tik een column, XR demonstreert. Geweldloos. Gewone mensen uit alle hoeken van het land en van alle leeftijden. Veel te vaak worden ze “werkschuw tuig” en “klimaatradicalen” genoemd. Nepnieuws wordt verspreid, als zouden ze dik betaald worden voor hun aanwezigheid. Alle agressie van de tegenstanders wordt samengebald in het begrip “idioten”. Je hoeft niet eens diep in de sociale media te graven om over dit soort kreten te struikelen. Een Amelander politicus schrijft zelfs dat de brandslang met kokendheet water op de demonstranten moet worden gericht. Het Amelander CDA had daar natuurlijk allang tegen op moeten treden.

Ik ken twee op Ameland geboren XR-demonstranten die regelmatig aanschuiven op de A12. In beide gevallen zeker geen werkschuw tuig. Het zijn hardwerkende oud-Amelanders die voor eigen rekening tijd vrijmaken om te demonstreren, omdat ze zich zorgen maken over het leven op onze planeet. Ze willen dat de overheid stopt met kortingen en subsidies aan fossiele bedrijven.

Monaco gletsjer Spitsbergen - Foto Jeanet de Jong

Op Groenland, waar Niko en Lies Tinbergen zaten, was ik nog nooit. Ik zat afgelopen juni iets noordelijker, op Spitsbergen. Daar zag ik de Monaco gletsjer in de Liefdefjord, een grote gletsjer die zijn naam kreeg door Prins Albert I van Monaco, de betovergrootvader van de huidige prins Albert. Albert I was enorm geïnteresseerd in oceanografie en bezocht Spitsbergen een aantal keren. Hij maakte foto’s van de Monaco gletsjer. Prins Albert II volgde nog niet zo lang geleden dat spoor en ging ook naar Noord-Spitsbergen. Hij vergeleek de foto’s van Albert I met die hij zelf knipte en zag dat de gletsjer zich in de tussenliggende honderd jaar kilometers had teruggetrokken. Vandaag de dag storten met enige regelmaat enorme brokken gletsjerijs in de Liefdefjord.

Eskimoland

Het boek Eskimoland is geschreven in een tijd dat eskimo’s nog op traditionele wijze leefden en op robben joegen, toen winters nog echte winters waren. Niko maakte zich zorgen of de traditionele leefwijze bestand zou zijn tegen de veranderende tijd. De zorgen van de bioloog blijken terecht te zijn geweest. Over temperatuurstijging met alle consequenties van dien rept hij niet. Dat speelde in de jaren 30 van de vorige eeuw nog niet zo nadrukkelijk.

Ondertussen slaapwandelen wij verder naar de afgrond, zoals Greta Thunberg dat zo helder verwoordt, en vraag ik mij af wie er nu werkelijk stompzinnig is. Die twee XR-demonstranten van Amelander afkomst zeker niet. Mooi boek, overigens, dat Eskimoland.

Jeanet de Jong