Column - Luisteren

In aanloop naar Sinterklaas worden de posts over Zwarte Piet, net als vorig jaar, op social media weer rondgepompt alsof het niets is. Het is niet het meest belangrijke in de wereld, maar het is zeker iets. Ik zag, ik weet niet hoeveel maal, een compilatie van foto’s op Facebook voorbijkomen, met in het midden eentje van Georgina Verbaan als Zwarte Piet. Ze was overigens niet zwart maar bruin geschminkt. Over het algemeen gaat het hier om rare, onvriendelijke en soms onfatsoenlijke posts. Het gaat vaak over traditie in ‘Holland’, alsof de traditiegevoelige voorstanders van Zwarte Piet er geen notie van hebben dat ons land Nederland heet. De foto van Georgina is van meer dan twintig jaar geleden, zij laat zich allang niet meer op deze manier schminken en heeft vijf jaar geleden op televisie afstand genomen van de figuur Zwarte Piet. Het gebruik van haar foto is sowieso al een inbreuk van het portretrecht en schending van copyright, maar om haar in de pro-Pieten campagne te gebruiken is gewoon niet netjes.

Wij, de Nederlanders bij wie Sinterklaas en Zwarte Piet nauw aan het hart liggen, hebben er zelf voor gezorgd dat de knecht van de Sint verworden is tot een karikatuur. De laatste anderhalve eeuw hebben we al zoveel aan de figuur aangepast, dat hij in niets meer lijkt op de duivelachtige sidekick van de bisschop van 150 jaar geleden. Dàt was nog eens een baas! Hij heeft zijn duivelse uiterlijk verloren, zijn kettingen, roe of stok, zak, slaven oorbellen, dikke lippen en halfbakken accent afgelegd. Vanwege de tere kinderziel is de betekenis uitgehold en wij stonden erbij en keken ernaar. Het afschrikwekkende maakte plaats voor een karikaturale figuur, die steeds meer op een gewone man of vrouw is gaan lijken, waardoor de gewone man en vrouw met een donkere huid zich onprettig is gaan voelen bij die karikatuur. Wat was er gebeurd als de duivelfiguur zich had ontwikkeld tot een nar met een hazenlip? Hoe ongelukkig hadden dan alle mensen met een schisis zich deze weken gevoeld?

Daarbij is er een politieke beweging, niet toevallig de partij die met de laatste verkiezingen de grootste van het land is geworden, die Zwarte Piet in het verkiezingsprogramma heeft staan. Het is een gevaarlijke tendens. Wee het land dat politiek laat mengen in dit soort tradities. Ameland zou nog wel eens een rare pijp kunnen gaan roken als de overheid zich vanuit de politiek nadrukkelijk zou gaan bemoeien met Sinterklaas en andere feesten van de gemeenschap. Tenzij het om luchtvervuiling en gevaar voor de openbare orde gaat, vanzelf.

Elke organiserende partij van de Sinterklaas in- en uittochten zou de feesten moeten organiseren met steun van de gemeenschap, rekening houdend met de leden van die gemeenschap. Ook met enkelingen. Luister maar eens en praat er eens over met elkaar. Ook op Ameland. Veel plezier rond Sinterklaas gewenst, allemaal. 

Jeanet F. de Jong