Arctisch Kookboekje

Hidde Dirks Kat

Het Arctisch Kookboekje is een klein en bijzonder boekje, het een omkeerboekje. Het gaat over de victualie van walvisvaarders en over de pappot bij moeke thuus. De Amelander vrouwen moesten zich zien te redden terwijl hun mannen op zee zaten. En dat deden ze over het algemeen heel goed. Aan de ene kant is te lezen over de lotgevallen van de walvisvaarders en wat zij aan boord en in Groenland aten en aan de andere zijde is te lezen over de vrouwen en hun eilander eetgeschiedenis. 

Het kleinood is uitgegeven in het jaar dat Ameland Eiland van Hidde Dirks Kat was, in 2018. 

De walvisvaarders van de achttiende eeuw vingen in de wateren tussen IJsland en Groenland robben en maakten langs de kust van Groenland walvissen buit. Er werd goed mee verdiend, destijds, maar het eten aan boord was soms heerlijk en vaak niet te hachelen. De mannen kregen vaak te weinig voedingsstoffen binnen, waardoor ze scheurbuik kregen. Het Arctisch Kookboekje gaat juist over voedzame maaltijden. Er staan gerechten in die de mannen door de scheepskok en door de Inuit voorgeschoteld kregen, geïnspireerd op de reis die commandeur Hidde Dirks Kat in 1777 en 1778 maakte.

 

Zo is er een recept met walvisvlees en een van zeehondensoep in het boekje geslopen. 

Aan de andere kant staat onder meer het recept van het gerecht dat Jantje Jans voor haar man Hidde maakte als welkomstmaaltijd. Geen vis, want dat had hij al genoeg gehad, dacht Jantje. Ze maakte zoetigheid, zoals witte bessenvla en citroentaart naar een recept uit 1774. Dat en nog veel meer is in dit juweeltje van een boekje te lezen, een boekje dat royaal is verluchtigd met sfeervolle illustraties.

Lees hier meer over het Arctisch Kookboekje.

Tijdens het Verhalenpad van Hidde Kat komt het Arctisch Kookboekje ook aan bod. Deelnemers aan het Verhalenpad kunnen het boekje bij de vertelgids verkrijgen.

Jantje Jans

• Arctisch Kookboekje
• Uitgegeven door de Amelander Musea
• 2018
• € 5,--

Column - Mazzelaar

Die Jeppe van de VVD is een mazzelaar, dat hij deze week op televisie verscheen en niet twee maanden geleden. Hij doet uitspraken in de uitzending over Ameland in de serie De Eilanden die op z’n best controversieel zijn te noemen. Midas Dekkers en zijn redactie hebben Jeppe Groenewold weten te strikken voor een paar pittige uitspraken over de bereikbaarheid van Ameland.

Waar alle geïnterviewden, van Fryske Gea terreinbeheerder, emigrant, genealoog, NAM-medewerker tot jager, roemen over de zelfstandigheid van het eiland en eigengereidheid van de eilanders en de noodzaak om dat te bewaken en bewaren, roept Jeppe om een dam. Een dam maakt het makkelijker om het eiland te bereiken, het kan zonder al te veel vertraging en het kan dag en nacht. Dat levert, wat Groenewold betreft, alleen maar voordelen op. En de toeristen blijven toch wel komen, is zijn idee, ook al is Ameland dan geen echt eiland meer. 

Ik durf te wedden dat Jeppe en zijn VVD, met dit vloeken in de kerk, geen zetel in de gemeenteraad had gekregen als de uitzending van Midas Dekkers voor 21 maart op de televisie te zien was geweest. Ik vermoed, weet bijna zeker, dat de VVD-voorman aardig solo was komen te staan en bij lange na de kiesdrempel niet gehaald zou hebben. 

En wat de VVD betreft: ik heb een beetje met de partij te doen. Tuurlijk, Jeppe zei wat hij zei à titre personnel, maar iedereen weet hoe het gaat op deze pôlle. Wat gezegd is, wordt hem ook aangerekend als lokale politicus. Het begint erop te lijken dat de VVD met Jeppe en zijn uitzonderlijke ideeën een paard van Troje heeft binnengehaald. 

Jeanet de Jong

Column - Kallemooi en paardenreddingboot

Op buureiland Schiermonnikoog ergert men zich en ik voel mee met de buurtjes. Met Pinksteren is het daar feest, met spelletjes, muziek en een haan die in een mand in top van een achttien meter hoge mast wordt gehangen. Die haan kraait voor vruchtbaarheid en dat is mooi, want een beetje vruchtbaarheid kan elk eiland wel gebruiken. De Schiermonnikogers koesteren dan ook hun jaarlijkse gebruik.

Mensen die instaan voor dierenwelzijn en die daar ook voor op de barricaden gaan, menen dat het zetten van een levende haan in een mand in top van een hoge mast dierenmishandeling is. Via protestacties en langs de juridische weg willen ze Kallemooi een halt toeroepen. Op social media is de kritiek ongezouten en dát is voor eilanders weer onverteerbaar. De Leeuwarder Courant sprak met leden van de Kallemooi commissie en dat levert een paar pittige citaten op. “Het is een vorm van onverdraagzaamheid. Als je de tweets ziet die naar de burgemeester zijn gestuurd. Anonieme hooligans smijten virtuele bakstenen naar de maatschappij. Ze hebben hun bek in de schijterij.” Ja, die Schiermonnikogers hebben meer dan de buik vol van de schreeuwers die de reünie van eilanders en het feest voor jong en oud lijken te willen verstieren.

Die haan, die zit overigens prima in zijn mandje. Voorzien van natje en droogje, in de gaten gehouden via een camera en met een dakje boven zijn hoofd tegen de regen. Hij hoeft er ook maar een paar dagen te zitten. Van zaterdagavond voor Pinksteren tot de ochtend van Derde Pinksterdag heeft het diertje een uitzicht als geen ander.

Het wachten is op de eerste protestactie tegen de demonstratie van de paardenreddingboot. Met wat kwade wil kun je dat best als dierenmishandeling beschouwen. Dat daar nog geen tweetcampagne over is verschenen kan je alleen maar verbazen. Misschien moeten we maar geen slapende honden wakker maken. Fijne Pinksteren allemaal en de Schiermonikogers in het bijzonder.

Jeanet de Jong

De Hort Op

Het programmaboekje van 'De Hort op', de muziek- en theaterroute in 2018, in het jaar dat Ameland Eiland van Hidde Dirks Kat was en Leeuwarden-Fryslân Culturele Hoofdstad van Europa.

• De Hort Op
• G.M. Metz - Tekst
• Uitgegeven door Stichting De Hort OP
• 2018

Column - Dit kan niet!

“Dit kan niet!” Dat zei raadslid Theo Faber van AmelandEén (A1). Als een raadslid zoiets zegt, dan veren we op. Zeker als het een nieuwkomer op het Amelander politieke toneel betreft, een groentje die zich nog moet profileren en bewijzen. Voor een belangrijk deel heeft A1 dat met zijn campagne gedaan en de verkiezingsuitslag laat zien dat de partij daar prima in geslaagd is. Vijf zetels werden er veroverd en dat ging ten koste van de gevestigde orde. Dat legt druk op de schouders van de partij met weliswaar wakkere lieden in zijn geledingen, maar ook met lui die onervaren zijn op het politieke vlak. Op voorman Theo Faber na.

De ervaringen van de eerste raadsvergaderingen in nieuwe setting zijn gematigd hoopvol, met de nadruk op gematigd. De eerste verkiezingsbelofte heeft A1 namelijk al gebroken. De partij beloofde een maand na de verkiezingen een informatieavond te zullen houden. Inmiddels is 21 april geweest en A1 heeft nog geen informatieavond op de agenda staan. Niet dat de partij stil heeft gezeten. Er is een raadsagenda vastgesteld, geïnformeerd en geformeerd, met resultaat dat er geregeerd gaat worden in een coalitie met de PvdA. De partij ligt onder het vergrootglas. Maken ze hun woorden waar? Om het samen te doen? Hoe no-nonsense wil de partij het creatieve ondernemersklimaat stimuleren? In de laatste raadscommissievergadering kwam de horecavergunning van Qurios aan de orde.
Het vakantiepark aan de Oranjeweg bij Hollum vroeg in september 2017 een vergunning voor ondergeschikte horeca aan en dat werd toegekend. Volgens Faber kon je op je klompen aanvoelen dat er een aanvraag voor een volledige vergunning zou volgen en dát is voor hem reden te pleiten die volledige vergunning ook toe te kennen. Ook al past dat niet volgens het horecabeleidsplan.

Even denk ik dat ik het niet goed gehoord heb. Er is een vergunning aangevraagd die past en die vergunning is verkregen. Moet dan de gemeente een vergunning afgeven voor wat eigenlijk niet mag? Omdat iedereen aanvoelt dat het daar op uitdraait? Is dit een A1 voorbeeld van ‘minder regels’ en ‘gezond verstand’? Als Ameland op deze manier geregeerd gaat worden hou ik mijn hart vast. Als er iets niet kan, dan is dat het.

Jeanet de Jong

Tik Column in bij 'Zoeken in dit blog' of klik op Label 'column' onder dit bericht om meer columns te lezen.