Zwartwit
Om verschillende redenen was het een zware week. Om andere redenen was deze week mooi. Vanwege de herdruk van Ria Evers-Dokter haar boek 'Ameland aan Tafel', bijvoorbeeld. Dat is zo'n leuk boek met lekkere recepten en mooie anekdotes over Amelander gebruiken. "Ik gebruik het boek voor het recept van brandewien met boänen," vertrouwde oud-Amelander L me toe, toen ik haar een e-mailbericht stuurde met het heuglijke nieuws dat het door haar bestelde boek binnen is. Ria noemt het een 'alcoholische versnapering' en je hebt er water, suiker, kaneelstokjes, rozijnen, brandewijn en een fles met een wijde hals voor nodig. Als je het leest dan ruik je het meteen, tenminste zo vergaat het mij. Ria woont inmiddels al weer jaren op Bonaire. Ze verhuisde er in 2016 naartoe, na een succesvolle crowdfunding. Tijdens een radio-interview met Geert van Tuinen en Femke de Walle voor Omrop Fryslân over het eerste 'Ameland aan Tafel' dat in 2015 uitkwam, kregen Ria, Geert en Femke het over wensen en dromen. Een grote wens van Ria en haar Anthony was om terug te keren naar de Cariben, Anthony's thuis. Met hulp en steun van een heleboel mensen is dat gelukt. Anthony heeft de laatste jaren van zijn leven in de warme zon van Bonaire door kunnen brengen. Ria woont er nog en ze schijft onder meer columns in The Bonaire Reporter.
 |
| The Bonaire Reporter |
Op de voorkant van het laatste nummer prijkt een geschminkte Sinterklaas. Bonaire is een andere wereld; waar in Nederland witte jongens en meisjes donker worden geschminkt, met vegen of helemaal zwart, wordt op het Caribische eiland een bruine man wit gemaakt. En de kinderen lijken het allemaal best te vinden. Facebook niet, trouwens, want mijn foto van de Sinterklaasintocht, met twee Pieten en een Sinterklaas werd verwijderd. Het schond de regels, liet het sociale medium weten. De twee Pieten waren heel erg zwart gemaakt, zoals tot nu toe op Ameland gebruikelijk is. Dat zal hier ook wel een keer veranderen en dat is helemaal geen drama. Sint en zijn Pieten zijn de afgelopen honderden jaren al zo vaak en drastisch veranderd. Ze kregen andere kleding, andere accessoires, een ander accent, een andere rol en houding en een andere kleur. De hele gestalte is gewijzigd van een zwarte duivel naar een gezellige vriend.
In 'Ameland aan Tafel' volgt Ria de seizoenen. Zo schrijft ze over Sukergoëd en sukerha't en staat er een verhaal in met de titel 'O kom er eens kijken'. Ria gaat daarin terug in de tijd, naar de zwartwit tv waarvan er in haar kindertijd maar een paar in het dorp stonden. Kinderen verzamelden zich bij zulke adresjes, vroegen of ze mochten kijken naar de landelijke intocht en zaten in bioscoopopstelling op de grond. Kleine Ria keek bij Gerrit de klokkeluider en Antje of bij Cor en Siets, Nerus en Gré en af en toe bij de familie Nijenhuis in het fabriekshuis. Ria herinnert zich de spanning, het was stikdonker en er waren grommende geluiden in het dorp te horen. Ook werd er op deuren gebonkt. Meteen daarna vlogen de pepernoten door de kamer. De kinderen van toen zaten niet zelden verstijfd onder de tafel, te bang om een pepernoot te pakken. Ria schrijft over körfkesette en het speelgoed en de lekkernijen die bij Antje Kanger in de etalage lagen.
In mijn bordenrek staat een bordje met een Sinterklaas en Zwarte Piet met bruine toet. Ze gooien cadeautjes door een schoorsteen. Elk jaar zet ik het bordje neer, net als het pepernotenblik in de vorm van een Sinterklaas dat ik ooit eens voor een paar centen op een rommelmarkt kocht. Ik hou van de opwinding rond het feest van de man met de mijter en de Pieterbazen. Ondertussen ziet de Sint op mijn pepernotenblik er wat vermoeid uit. Het zal de zwartwit discussie zijn, vermoed ik, waar hij wallen van onder de ogen krijgt.
Jeanet de Jong
jeanet.de.jong@knid.nl
