Ameland uitgaven verzameld in één blog. Mis je een? Laat het weten, dan nemen we hem op. Met enige regelmaat plaatsen we een 'moaiste woa'd fan ut Amelands' en een column. Ga voor de oudere uitgaven naar 1971 in het archief en ga dan naar 'Oudere posts'. De oudste post is over uitgave uit 1441. Het Blog wordt aangevuld met wat er maar aan bijzonders over het eiland te vertellen is, over verhalenavonden van Ameland Vertel! en over trekharmonica avonturen. Opgetekend door Jeanet de Jong.
De kalender van 2018 staat helemaal in het teken van Hidde Dirks Kat; Ameland is in 2018 Eiland van Hidde Dirks Kat. de foto's op de voorkant gaan over de walvisvaart en de commandeur en de maandbladen hebben al twaalf een achtergrond die refereert aan Hidde Dirks Kat.
Dame G: "De zaak lijkt me volkomen duidelijk uit het oogpunt van de rechtvaardigheid!"
Dame K: "U kent toch het gezegde: 'Wat je vandaag te eten hebt, eet dat morgen'?"
Dame M: "Ik voeg er alleen nog aan toe dat ik een specialist in vleesgerechten ben."
Postbode: "U beledigt een ambtenaar in functie!"
Kamerdienaar: "Wat ben ik blij!”
Net als de mannen in de Essex-sloepen raken de dames in de war, volkomen van lotje getikt. Maar het stuk klinkt als een klok. Een paar reacties uit het publiek na de première van vrijdag: “Geweldig gespeeld.” “Heel erg genoten!” “Ik dacht, het zal wel van dat kneuterige dorpstoneel zijn, maar niks van dat alles. Het was fantastisch!” Gaat dat zien, ‘In volle zee’. Het kan nog op zaterdagmiddag (en bekijk de intocht van Sinterklaas via Uitzending Gemist) en zondagmiddag.
Jeanet de Jong (Dame M)
Basis ervan vormden de documenten die op de zolder van Tjet de Jong in Buren in dozen werden bewaard. Uit notulen over een reeks van jaren van de katholieke boerenbond ABTB blijkt hoezeer de kerk, of beter de opeenvolgende pastoors, hun stempel hebben gedrukt op verbetering van het boerenbedrijf in en rond Buren. Ze combineerden die ijver met voortdurende druk op parochianen om de kerk te zoeken en in het bijzonder de Heilige Communie te vieren.
In de eerste decennia van de 20ste eeuw maakte Ameland economisch gezien een grote sprong voorwaarts. Rond de Grieën werd een dijk aangelegd, er kwam een weg over het eiland, in Hollum werd de stroomzuivelfabriek geopend en in Buren kwam de ontwikkeling van de Vaarwaters en de markverdeling op gang. Veel van de documenten die op die ontwikkelingen betrekking hebben, zijn in dit boek terug te vinden.
Straatsma vulde waar nodig de documentatie van Tjet de Jong aan en voorzag het van commentaar. Uit de documentatie blijkt dat er geregeld rechtsprocedures werden gevoerd over het landgebruik op oostelijk Ameland. In de documenten staan de namen van talloze Amelanders. Voor de huidige generaties Amelanders biedt het boek stof genoeg om familiegeschiedenissen aan te vullen.
Het boek is verkrijgbaar in de Amelander boekhandels en in de Amelander musea.
Over de op Ameland geboren schilder Gerrit Postma (1819 - 1894) zijn twee boeken verschenen. De kunstenaar verdiende goed en kon het zich veroorloven veel te reizen en in het buitenland te verblijven. Postma’s achterkleindochter Catharina Hubert van Blyenburgh – Ekama en haar achternicht Nicoline Ekama deden onderzoek naar hun succesvolle voorouder. 
Gerrit Postma
Op Ameland deden Pieter Jan en Tineke Borsch onderzoek naar de geschiedenis van Gerrit op het eiland. Het bleek dat hij de achterneef was van Marten Jansen, commandeur van het in het rampjaar 1777 in het ijs gekraakte schip 'Het Witte Paard'. Jansen schreef zijn belevenissen op in 'Kort doch echt verhaal van commandeur Marten Jansen'. In 1770 was Gerrits overgrootvader Jan Hillebrands nog mee geweest als harpoenier op het schip van zijn zoon Marten Jansen.
Op de website van Amelander Historie staat een groot artikel over Gerrit Postma dat zeer de moeite waard is. Lees het via deze link.
Antiquarisch sporadisch te vinden (november 2022).
 |
| Gerrit Postma |
Op een van mijn wandelingen spot ik een grote zwarte wolk boven Terschelling. Zou dat eiland in brand staan? Herhaalt de geschiedenis van 1666 zich, toen op ons buureiland een heel dorp door vlammen werd verteerd? Ik tuur in de verte en probeer te plaatsen wat ik zie.
Deze zwarte wolk beweegt, gaat hoog en dan weer laag, wordt dik en dan weer dun. Het lijkt een organisme, een pulserende enorme amoebe. “Dat is de black sun!” weet een strandwandelaar te vertellen, genoemd naar de zwarte wolk die soms zo groot is dat hij de zon verduistert. “Een reuze zwerm van duizenden spreeuwen die op trek gaan,” weet de vogelaar. Nooit van gehoord, van die zwarte zon, maar het blijkt op alle Waddeneilanden voor te komen. Op het Deense Rømø heet het ‘sort sol’ en daar organiseren ze speciale excursies naar gebieden waar je de meeste kans maakt het fenomeen te zien.
Ik zit op een duin van westelijk Ameland en geniet van de gecoördineerde bewegingen die de massa spreeuwen maakt. Black sun, sort sol of zwarte zon: ik kan er geen genoeg van krijgen. Volgepompt met vitamine W verlaat ik het duin.
Jeanet de Jong
'De Friese volkslegers tussen 1480 en 1560', met een editie van De Monsterlijsten van Friesland 1552 en Ameland 1558.
In de late middeleeuwen deden vrije mannen overal in Noordwest-Europa als dienstplichtigen mee aan raids, belegeringen en veldslagen. Omdat ze als amateurs te boek staan, heeft de militaire geschiedschrijving tot dusver weinig oog voor hun inzet gehad. Dit boek wil hierin verandering brengen. Het gaat over de volksweerbaarheid en volksbewapening in Friesland tussen 1480 en 1560, een tijdvak waarin vaak en fel is gevochten in de Noordelijke Nederlanden.
Hans Mol beschrijft de samenstelling en ontwikkeling van de Friese boeren- en burgermilities. Hij onderzoekt tevens waarom de zelfverdediging van de Friezen uiteindelijk faalde bij hun streven om hun politieke autonomie te bewaren. Hoofdbron voor deze studie is een omvangrijke serie monsterlijsten uit 1552 die voor zes steden en veertien Friese plattelandsdistricten zijn overgeleverd. Ze bevatten per dorp of wijk uitvoerige beschrijvingen van alle weerplichtige mannen met hun namen en uitrusting.
De knaapjes gaan pootjebaden. Dat vinden ze zo leuk, dat ze de waarschuwing van mama helemaal vergeten en steeds een stukje verder de zee in lopen. Eerst staat het water tot halverwege de kuiten en dan rondom de bovenbeentjes. Ze houden hun shirts omhoog om die niet nat te laten worden, maar in het vuur van het spel vergeten ze dat ook weer. De leeuw en de één houden het niet droog. De jongetjes zijn nu zo ver van de kant af dat de golven op ze af rollen en het water hun voetbalshirts nat spat.
Prinses Diana zei ooit tegen haar zoontjes: "Wees lekker stout, maar zorg dat je niet betrapt wordt". Deze jongens kunnen niet anders dan betrapt worden, want hun kleren zijn drijfnat. Ze blijven met moeite staan in de aanrollende golven en moeten kracht zetten tegenover de waterkracht. Een plezier dat ze hebben! Tot de moeder ontwaart waar haar jongens staan. "Joey en Olaf, meteen naar de kant komen!" Het klinkt niet boos, eerder wat ongerust. De kereltjes komen langzaam, om zo lang mogelijk te genieten van het zoute water en hollen dan op hun blote voeten naar het plekje waar het gezin zich heeft genesteld. Alles is nat maar moeder kan er wel om lachen. "Dat was tof, mama", zegt de kleine leeuw, "maar ik heb er wel ruggenkramp van gekregen."
Jeanet de Jong
 |
| Ameland InZicht 17 |
Te koop in de tijdschriftenwinkels en online via de webshop van en bij de VVV Ameland.
Een greep uit de inhoud:
Madame beheert de vijf huisjes op het terrein en ze komt om de toeristenbelasting te innen (70 cent per persoon per nacht). Het duurt even voor ze doorheeft dat we precies weten waarvoor ze komt. Wij verhuren ook twee appartementen, proberen we in ons beste Frans en wij innen net als u toeristenbelasting. Madame bracht een fles witte wijn van een plaatselijk wijnhuis en een fles zelfgemaakte abrikozensap voor ons mee. Ze had met ons te doen, want het weer was lang niet altijd mooi geweest tijdens onze drie weken. Een koude mistral joeg ons regelmatig het huisje in en dat was niet wat we voor ogen hadden. Harde wind hebben we thuis ook. Nee, wij gingen naar de Provence voor de omgeving en het zonnetje. De omgeving lag voor ons klaar en de dagen dat de mistral zich koest hield, de zon er wel was en de temperatuur dik boven de 20 graden steeg, pakten we onze boeken en legden de beentjes in de zon. ‘Ik Jan Cremer’ en ‘Heren van de thee’ zijn er doorgegaan en nog een paar werken uit een serie ‘wereldliteratuur’ die we ooit eens hadden aangeschaft en sindsdien op de plank stond te vergelen. Dat is vakantie. Zo wilden we het hebben.
We legden madame Suzanne uit waar wij vandaan kwamen, het noordelijkste puntje van Nederland en dan ook nog van een eiland. Hoe groot dat dan is, hoeveel mensen er wonen, hoe je er komt en of wij daar ook werken. Madame had geen idee dat Nederland eilanden heeft en wist al helemaal niets van Ameland. Ze vond het interessant en wilde er alles van weten. Daarna benadrukte madame nog maar eens hoe tant pis ze het vond dat we het niet met het weer hadden getroffen. Niets aan te doen, we hebben het desalniettemin fijn gehad, zeiden wij. In mijn mailbox had ik net een bericht gezien van een trouwe gast die in een van onze appartementen had gezeten. Ook zij had het deze keer niet zo mooi gehad. “Heel anders dan vorig jaar”, schreef ze. Bovendien had ze iets op de inductiekookplaat laten vallen, zodat die nu helemaal stuk is. Een pechvakantie, was het geweest, met storm en harde wind.
Intussen zijn wij alweer aan het inpakken. Het is tijd om naar huis te gaan en daar de situatie eens in ogenschouw te nemen. Met het afhalen van het bed komt er een enorme, maar dan ook echt een joekel, van een spin onder het onderlaken vandaan. Ze kruipt vliegensvlug achter het matras en onder het bed. Ik schrik en gruw: “Het is nou ècht tie'd om naar huus te gaan!”
Jeanet F. de Jong
Tijdens de vakantie neem je ook tijd voor dingen die er thuis meestal bij blijven, zoals drentelen door een dorp en winkeltjes bekijken. De dag dat we naar Vaison-la-Romaine gaan en daar over de keien wandelen is het warm. Thuis regent en waait het, zagen we op het online NOS-Journaal. Wij zitten in het zuiden van Frankrijk, in de streek waar iets meer dan 125 jaar geleden Vincent van Gogh zijn landschappen met boerenwagens, Provençaalse boerderijen en zonnebloemen schilderde. Ons verblijf staat zo’n 170 kilometer boven Marseille; we schurken tegen de warmte van de Côte d'Azur aan.
“Ik heb zin in een ijsje”, zeg ik tegen C. We lopen kris kras door het oude stadje en komen op een plein met fonteinen, omzoomd door bomen. De platanen zijn als paraplus voor de vele terrassen die rondom het plein hun tafeltjes en stoeltjes uitnodigend hebben uitgestald. Een van de eerste terrassen is die van Léone, Artisan Glacier en Salon de Thé. De tafeltjes zijn bezet door vrienden en vriendinnen met bloemversierde hoeden, damesclubjes en enkele verdwaalde Nederlandse toeristen. Hier halen we een ijsje, al kun je dat ‘je’ er rustig af laten. Een superijsco van een ‘artisan glacier', ambachtelijke ijscoboer, zeg maar.
Er is nog net een tafeltje voor twee vrij en die is voor ons. De kaart laat een serie lekkernijen zien die het water in je mond doet lopen. Na wikken en wegen kies ik voor ‘La nouvelle voyageuse’ en C voor vanille- en karamelijs met warme chocoladesaus. Die nouvelle voyageuse, specialiteit van het huis, bestaat uit kokosijs, sorbet kibana, passievrucht, ananassap, verse banaan en kiwi, framboosjes, blauwe bessen, stervruchten, rode bessen, een kleine meringue, flinterdunne suikerdraadjes als suikerdecoratie, een wafel en een chocolaatje. Alles huisgemaakt. Geserveerd in een reuzencoupe op wel 20 centimeter hoge poot, met een rietje en lepeltje op lange steel. Vakantie!!!
Jeanet F. de Jong
Dit boek vertelt het verhaal van het eigenzinnige Ameland en haar bewoners. Van de veehoeders op het Oerd en het boerenleven in Buren. Het gaat over Nes, vanouds al een handelsdorp met vele winkels. Over de invloed van de kasteelheren van het Camminghaslot op het dorp Ballum. Tot de hechte, nog lange tijd maritieme dorpsgemeenschap van Hollum: van roemruchte reddingbootschipper van toen tot gastheer van nu. Op een prachtige manier verteld door de schrijfster.
De WPDetails wordt huis aan huis bezorgd op Schiermonnikoog en Ameland.
In het noorden van het land, vooral in Friesland, staan tientallen beelden van Jaap van der Meij (1923-1999). Betonnen kolossen vaak geplaatst toen kunst in opdracht van wezenlijke betekenis was voor de samenleving. Bij het werk van elke monumentale kunstenaar uit de Wederopbouw rijzen dezelfde vragen: wat was ooit de opdracht, welk verhaal wilde het vertellen, en lukt dat nog steeds? Dit boek brengt die oude verhalen weer tot leven, maar voegt daar ook nieuwe verhalen aan toe. Drie verdiepende essays gaan in op de vraag wat deze werken betekenen voor het vergroten van de betrokkenheid van het publiek in het algemeen, en vormen een handreiking voor professionals en voor eigenaren van kunst in de openbare ruimte.
Koop het boek in de boekhandel of via deze link.
Het boek vertelt over de bunkers en mijnenvelden, de vliegtuigen en de bommen. Over de 600 Duitse soldaten en de spionage-eenheid in Excelsior, over verzetsdaden en het feest na de bevrijding. Twee keer vierde Ameland feest, na de capitulatie van de Duitsers in mei 1945 en na het vertrek van alle Duitse soldaten, een maand later. Ameland was een Sperrgebiet, zoals de hele Noordzeekust dat was. Je mocht niet in de duinen en op het strand komen, tenzij je een speciaal toegangsbewijs had. Er sneuvelden enkele soldaten en er viel een burgerslachtoffer. De gebeurtenissen staan vermeld in 'Ameland Sperrgebiet'. Buiten enkele dramatische incidenten kwam Ameland tamelijk rustig de oorlog door. En toch gebeurde er een heleboel en dat levert nu een interessant boek op.
Te koop in de boekhandels op Ameland en te bestellen via de website www.sdwboeken.nl.
 |
| Ameland InZicht 16 |
Een greep uit de inhoud:
 |
| Echte Amelander Nobeltje |
‘Wonderwezens. Klein overzicht van mythische figuren’ is een prachtig uitgegeven boek over onderwerpen die in eerste instantie niet direct met Ameland geassocieerd worden. En toch staat Ameland erin en wel bij het verhaal over Piggelmee. Schrijfster Ingrid Biesheuvel, we kennen haar van het boek ‘Walvissen groot en vet’ en van het verhaal dat ze vertelde bij de opening van het 2018-jaar waarin Ameland Eiland van Hidde Dirks Kat was, heeft een huisje op Ameland en komt er regelmatig. Het eiland en het huisje Vogala in Ballum zijn voor een belangrijk deel inspiratie geweest voor het schrijven van dit boek. "Ameland is een rustgevend eiland voor zulke arbeid," zegt Ingrid Biesheuvel. "Ik kan van sommige delen in boeken nog precies aanwijzen waar op het eiland ik ze bedacht/geschreven heb, bijvoorbeeld in Wonderwezens, het stuk over de hermafrodiet (dat vond ik zo lastig ... ) maar fietsend op de Pietje Miedeweg naar de kaasboerderij zag ik toen ineens hoe ik het aan moest pakken."
In Wonderwezens maken we kennis met talloze mythische figuren, zoals de drie zussen die het samen met één tand en één oog moeten doen. Mediëvist en neerlandicus Ingrid Biesheuvel put uit vele bronnen om kruisverbanden te leggen en bijzonderheden aan ons voor te schotelen. Bij het verhaal van de drie zussen, de Graeae, komt ze met Drs. P op de proppen en legt vindt ze een lijntje van de Graeae naar tante Constance en tante Mathilde via de Russische schrijver Dostojevski. Het verhaal is vermakelijk, grappig, informatief en wordt nog mooier door de illustratie van John Rabou. Elke potloodtekeningen heeft wat details met goud, zoals in dit geval de iris van het ene oog en het ivoor van de tand. Naast dit verhaal staan er nog 24 beschrijvingen van mythologische wezens in met de meest geinige associaties en connecties.
De Egyptische Sfinx komt voorbij, koning Midas staat erin, cycloop Polyfemos krijgt een beurt net als de god Janus, Medusa en de zeemeermin van Gent. En dus Piggelmee en in dat verhaal komt Ameland voor.
 |
| Boekje met dvd over het Slot van Ballum |
Het boekje is te koop in Museum Sorgdrager.
 |
| Eilandhoppen |
Het boekje Eilandhoppen is te koop bij VVV Ameland.
 |
| De zeerover van Ameland |
Koop het boek in de boekhandel op het eiland of bestel het via deze link.
Gelukkig komt Jesse er weer helemaal bovenop en kan snel weer voetballen met zijn vrienden. Maar dan gebeurt er tijdens de belangrijkste wedstrijd van het seizoen iets wat niemand aan zag komen. De verwarring is compleet als de politie opeens bij Jesse op de stoep staat. Is hun prille liefde sterk genoeg om samen door dit drama heen te komen?
Koop het boek in de Amelander boekhandel of via deze link.
Eilandliefde is een roman van G. Smit, alias voor Goos Versluis. de geschiedenis speelt zich op het eiland af. De auteur heeft Amelander wortels. Hij geeft een ode aan het eiland dat hem zo lief is. Versluis vond op het eiland de rust om bij te komen van de zware hartoperatie. Zijn ervaringen zijn in dit 320 pagina's tellende boek verwerkt.
 |
Voor de tentoonstelling maakte De Waard objecten die bij gebeurtenissen horen uit het leven van Hidde Dirks Kat. Het zijn imaginaire gebeurtenissen, door de kunstenaar bedacht. Zo hij het heeft bedacht had het kunnen zijn. De Waard maakte attributen die hij opbergt in dozen. Bijzondere dozen, zoals die ene die de vuurtoren moet voorstellen. Al deze voorwerpen documenteren de vertelling en verbeelden de relatie tussen Groenland en Ameland. En niets is uit de lucht gegrepen of volledig uit de duim gezogen. Overal zit een kern van waarheid in, een werkelijke geschiedenis, waardoor we Kat anders leren kennen dan de stoere Commandeur.
Het boekwerk, een verzamelaarsobject, is te koop in Museum Sorgdrager.
 |
| De dood van een mooie vrouw |
Ameland komt op een heel nare manier in het nieuws en at is wat het Waddeneiland absoluut niet kan gebruiken. Het zou maar gasten afschrikken. Het eiland mag zich gelukkig prijzen dat het fictie is, een boek om mee te nemen naar het strand om daar in alle rust en vrijheid te genieten van de omschrijvingen van bekende plekjes waar onwaarschijnlijk spannende dingen plaatsvinden.
Op Vraag & Aanbod Ameland staat een tweedehands exemplaar te koop (april 2022).
Te koop via de Amelander boekhandel of te bestellen via deze link.
Lees hier meer over De dood van een mooie vrouw
Beleef je plezier aan dit blog en helpen de posts je op weg uitgaven over Ameland te vinden? Doneer dan op Ko-fi een kopje koffie van € 2,-- als waardering voor de blogger 💜. Klik hier voor de link.
Afgelopen weken kon er gestemd worden op een poll betreffende Hidde Dirks Kat. Moet het beeld op een hogere sokkel, moet hij verplaatsen of moet er juist helemaal niets gebeuren? Dat was de vraag en 151 mensen lieten een stem achter.
Hidde Dirks Kat
Of dit representatief is voor de Hollumer bevolking, wilde dorpswandelingenrondleider en genealoog Pieter Jan Borsch tijdens de Algemene Ledenvergadering van Dorpsbelang Hollum weten. “Hollum heeft 1200 inwoners!” Die 1200 kunnen niet allemaal lezen en schrijven, een respectabel deel ervan ligt nog in de luiers, en dan is er ook nog een categorie die het niet zo heeft op digitale polls. Evenzogoed zeggen 151 stemmen wel iets; ze geven een indicatie waar op voort te borduren is. Het geeft het bestuur van Dorpsbelang Hollum een steun in de rug als ze om advies wordt gevraagd. Het zegt meer dan stemmen bij handopsteken in de gelagkamer van Herberg De Zwaan. Het café was weliswaar goed bezet tijdens de jaarvergadering, maar 151 mensen zaten er niet. Waar er bij Dorpsbelang Hollum geen denken aan is om bij politiek gevoelige onderwerpen een ledenraadpleging te houden, opdat er een door de Hollumers gedragen advies aan bijvoorbeeld de gemeente kan worden gegeven, was dat als donderslag bij heldere hemel geen enkel punt toen het ging om de sokkel van Hidde Kat. Het democratisch gehalte van Dorpsbelang Hollum is even grillig als het weer, maar soep is er niet van te koken.
Evenzogoed: Hidde Kat blijft staan waar en zo die staat. Laag bij de grond, zodat je als wandelaar de beste man in de ogen kunt kijken. Je moet er even voor naar het tegelpaadje lopen, maar dan kun je het bolle buikje, de kuitbroek, de flappen aan de 18e eeuwse overjas en het keurige vestje van heel dichtbij bekijken. Gelegenheid genoeg, je moet het alleen even weten te vinden. Aan de vindbaarheid kunnen dorpswandelingenrondleiders bijdragen. En Dorpsbelang Hollum, in het kader van het Hidde Dirks Kat-jaar 2018, vast en zeker ook wel.
Jeanet de Jong
 |
| Ameland InZicht 15 |