zaterdag 18 augustus 2018

Column - Reuzen met Rôggeparade

Het Rôggefeest deed een enquête en vroeg onder meer naar ideeën. ‘Haal Royal de Luxe naar het eiland’, was een van de opmerkingen. Dat zal voor het Rôggefeest bij een idee blijven, want het bedrag dat nodig is om de reuzen naar Ameland te halen heeft wat nullen te veel.


Tot onze verrassing zagen we toch een klein beetje Rôggeparade in de reuzenoptocht in Leeuwarden; muziekgroepen op vrachtwagens begeleidden de gigantische poppen. Honderdduizenden mensen, dwaalden door de stad en het ging er ontspannen en rustig aan toe. Leeuwarden laat zich van zijn mooiste kant zien en de reuzen van Royal de Luxe dragen daar met hun voorstelling aan bij. De poppen zijn mooi, de techniek erachter interessant, de menskracht die het zaakje in beweging moet zetten bewonderenswaardig, maar het meest bijzondere is dat poppen, reuzenpoppen, in een menigte van tienduizenden een enkeling weten te vinden om contact mee te maken.

Ik heb het met eigen ogen gezien en had zelf ook de tranen in de ogen, toen een zwaar gehandicapte jongen in een rolstoel op de Tweebaksmarkt samen met zijn vader onder het lint door mocht rollen. Hij stond bijna midden op de brede straat toen de enorme Xolo, een pikzwarte hond van drie meter hoog, op hem af kwam. Xolo kwam met zijn snuit tot bij het gezicht van de jongen en even ging diens spastische hand naar de snoet van het dier. Xolo bewoog zijn oren, likte en snuffelde en keek de jongen in de ogen. Vader zag het vanachter de rolstoel aan, een medewerker van Royal de Luxe zat op een metertje van het tafereel om de situatie te regisseren. Centimeterwerk, millimeterwerk en de gebaren van de mastodont zijn zelfs zo klein dat het diep ontroert. Je vergeet dat het hier om leer en staal en touwen gaat, om een marionet, een levenloos ding. Hoe lang duurde het stille spel? Een minuut? Vast niet veel langer.

Die minuut was een van de goudomrande momenten van de dag dat de Reuzen van Royal de Luxe door Leeuwarden liepen. Het zijn maar poppen, het is maar theater, maar wel straattheater met poppen die het hart raken. Dat van de jongen, van zijn vader, van mij, van de vrouw in de groene jurk bij wie de tranen over de wangen rolden. Zij had foto’s gemaakt van de hond en de knaap en ze vroeg aan de vader of hij ze wilde hebben. Ze hadden elkaar nog nooit eerder gesproken en raakten ter plekke emotioneel in gesprek. De emotie van de jongen zal alleen de vader kunnen duiden, maar ik durf te wedden dat Xolo zijn dag maakte.

Royal de Luxe naar Ameland halen is niet nodig als steden zoals Leeuwarden de risico’s van een dergelijk reuzenproject op zich durven te nemen. Chapeau! Voor Leeuwarden en LF2018. Ameland heeft voor die dikke drie miljoen nog wel iets anders op haar prioriteitenlijstje staan. Geen theater, maar iets waar men in het dagelijks leven generaties lang profijt van kan hebben. Theater regelt het Rôggefeest wel, of De Hort Op of een van de andere gezelschappen op het eiland. Misschien is er een groep die begin december op Ameland met reuzen aan komt zetten. Ik kijk er nu al naar uit.

Jeanet de Jong


vrijdag 10 augustus 2018

Column - Skiemere met bokkepootjes

Tante Grietje was een vriendin van ons moeke. Ze was net als moeke van 1920. Moeke was van eind januari en Grietje van eind februari. Moeke werd 76 en tante Grietje 98. Op welke leeftijd een moeder ook sterft, het is altijd te jong. Als kind en kleinkind wil je moeke en oma bij je houden, maar het was tante Grietje haar tijd.

Het was een onconventionele dienst in de Herenwegkerk: zonder zingen maar met muziek. Daniël mocht er op zijn accordeon spelen, want de accordeon was een geliefd instrument in huize Nagtegaal-Visser. Er waren geen bloemen: Tante Grietje hield van bloemen in de tuin en bloemen in de natuur. Er was geen cake bij de koffie, maar een sukermantke, want dat presenteerde oma altijd, vertelt een van de kleinkinderen in de kerk.

Ik herinner me tante Grietje niet van de accordeon of van het sukermantke, maar van bokkepootjes. Pappe en moeke waren bevriend met Arend en Grietje. Niet alleen was moeke een vriendin van Grietje, Arend was de vriend van pappe. En zo kwam het dat voor de trouwerij van Arend Nagtegaal en Grietje Visser Hannes de Jong en Janke de Boer werden uitgenodigd. En, zoals tante Eeke dat zo mooi kon vertellen (in dichtvorm), daar was nóg een gast. En die heette Cupido. Op die bruiloft raakten pappe en moeke verliefd en niet veel later trouwden ze zelf.

Ik kan me niet anders herinneren dan dat ome Arend en tante Grietje bij ons over de vloer kwamen. In die tijd hielden de vrouwen van het dorp wel eens dameskransjes en met de mannen samen skiemeravondjes. Gek, waren wij kinderen daarop. Je kreeg als kind even alle aandacht van die tantes, waarna zij weer verder gingen met hun gesprekken. Waarover? Dat weet ik niet, want wij bleven daar niet bij zitten. Het zal over het weer zijn geweest, over het werk, de kinderen natuurlijk en over wie het met wie deed. Vrouwenpraat, zeg maar, dat ook in die tijd (een halve eeuw geleden) niet zoveel verschild zal hebben van mannenpraat. Wat me vooral bij is gebleven zijn de geluiden die de vrouwen maakten. Het energieke praten en vooral het lachen. Van sommigen zit de lach nog altijd in mijn oren. Wij kinderen hielden ook van de dameskransjes vanwege de lekkere koekjes en chocolaatjes die gepresenteerd werden bij de koffie en thee. Er bleven altijd wel een paar over voor ons: chocoladetruffels en ijscups met van die harmonicapapiertjes, pencees en bokkepootjes. Zeg ‘bokkepootjes’ en ik ben zo terug in die kamer aan de O.P. Lapstraat met een stel vrouwen op de bijgeschoven stoelen en moeke die heen en weer loopt met de theepot.

Tante Grietje maakt haar laatste reis en kan zich bij haar Arend voegen. Ome Arend staat in het hiernamaals vast en zeker regelmatig op de arrenslee met zijn vriend Hannes en tante Grietje zal in de hemelwinkel hoogstwaarschijnlijk op zoek gaan naar sukermantkes. Ze gaat natuurlijk haar vriendin Janke opzoeken. Om te skiemeren. Met bokkepootjes.

Jeanet de Jong