zaterdag 15 juli 2023

Column - Kruipende klaproos

Kruipende klaproos

Sinds ik van Spitsbergen terug ben op het eiland is er zoveel gebeurd, dat het die reis naar het noorden makkelijk onder had kunnen sneeuwen. Meteen bij thuiskomst begonnen de veerboot perikelen, daarna viel het kabinet en toen kwam van het ene na het andere politieke dier de mededeling van vertrek uit de politieke arena. Over het ene onderwerp maak ik me druk en over het andere drukker en toch is Spitsbergen nog niet ondergesneeuwd. Er is nog veel over te vertellen en ik was er maar een dikke week. Een onvoorstelbaar mooi landschap is het, als je van onherbergzaam, sneeuw, ijs, gletsjers, fjorden en drijfijs houdt. Dat zijn toevallig elementen die aan mij wel besteed zijn. Wie door het wit van de sneeuw en het grijs van de rotsen heenkijkt ziet van alles. Zo zagen en hoorden we de papegaaiduikers, de puffins. Enkele reisgenoten konden maar niet stoppen met die vogels met hun kleurige grote snavels muffins te noemen. Hilarisch, vonden ze het, maar bij de vogelaars onder de medepassagiers scoorden ze er geen punten maar ergernis mee. Mooie dieren, die papegaaiduikers, die met honderden tegelijk tegen de rotsen geplakt lijken te zitten, kwetteren alsof hun leven ervan afhangt en op richeltjes hun nesten bouwen. Verschillende malen hoorden we een concert van het enige zangvogeltje in die noordelijke streken. Vanuit de zodiac, zachtjes glijdend door een fjord, werden we getrakteerd op een concert van een sneeuwgors. Het vogeltje broedt op de rotsen van Spitsbergen en komt met vele soortgenoten onze kant op om te overwinteren. Ik zal er deze winter eens op letten.

Tijdens een wandelexpeditie over een Spitsbergense berg zagen we hangende tuinen en bloeiende bloembedjes. De bloemetjes zijn klein, daar in die koude streek, maar kleurig, met frisgroene blaadjes waar de rendieren van smullen. Zodra de sneeuw is gesmolten - smelten doet het daar in de zomer als de temperatuur stijgt naar een graad of een, twee, drie, vier boven nul - bloeien ze dat het een aard heeft. De kruipende klaproos, bijvoorbeeld of de paarse steenbreek. Je weet niet wat je ziet. Tijdens die wandelexpeditie zagen we ook de allerkleinste boom ter wereld. Hij is heel laag bij de gronds, heeft alle kenmerken van een boom en mag dus boom heten. Hij groeit een millimeter per jaar. Als je daar tijdens je wandeling op stapt, weet je dat je eeuwen aan groei vertrapt. Er zat niets anders op dan omzichtig van steen naar steen te gaan.  

Gewen bloem, geen zwam maar een botje
Ik vond er ook een plant of zwam met een wonderschoon wit kelkje met concentrische cirkels, Een centimeter of anderhalf in doorsnee en met drie stervormige, ja wat waren het, schutbladeren. Het deed denken aan een aardster, maar niemand kon zeggen wat het precies was. Misschien is er iemand onder de lezers die het weet. (En er was iemand die het wist: "Even over die witte kelkjes op Spitsbergen, dat zijn wervels van een zoogdier. Botjes dus. De een nog te midden van een poolvossendrol ook nog. Groeten." Als je het eenmaal weet dan zie het ook. Botjes, dus.)

Ik had het in het drijfijs, in de sneeuw en in de fjorden meer naar mijn zin dan op een snikheet strand. Een duik in de Noordzee is vanzelf heerlijk, al zit de PFAS me wat dwars. Nu dat via sea spray in de duinen op Ameland is aangetroffen, kun je vragen stellen bij de samenstelling van het zeewater. Ik prakkizeer daar maar niet teveel over, ga niet op het hete zand liggen, maar wel zwemmen in zee. De temperatuur van het Noordzeewater boven Ameland is nu zo'n graad of 18. Dat is andere koek dan het water rond Spitsbergen. Daar heb ik een duik in een fjord genomen. Het water was er net boven het vriespunt. Hoe dat was? Het was koud, ijskoud, maar niet zo gemeen koud als sommige commentaren op het vertrek van sommige politici. 

Bekijk hier het filmpje over Spitsbergen en de kruipende klaproos.

Jeanet de Jong
jeanet.de.jong@knid.nl
twitter.com/JeanetFdeJong

Tik Column in bij 'Zoeken in dit blog' of klik op Label 'column' onder dit bericht om meer columns te lezen.

Geen opmerkingen: