zaterdag 3 januari 1970

1840 - Op reis door Friesland

'Op reis door Friesland in de vorige eeuw's' een handboek voor reizigers. Op het titelblad staat 'Friesland, Handboekje voor reizenden door de steden en voornaamste oorden van de provincie Friesland.' Met de vorige eeuw wordt de 19e eeuw bedoeld. Eekhoff, de schrijver en archivaris te Leeuwarden, was een groot kenner van de provincie. Hij leefde van 1809 tot 1880. Hij hemelde de provincie niet op zoals een VVV dat zou doen, blies de bezienswaardigheden niet op, stak de loftrompet betreffende de schoonheid in de provincie niet te hoog. Eekhoff meent dat Friesland niet zo mooi is als bijvoorbeeld Noord-Holland of Gelderland. Het boekwerk is vooral waardevol waar Eekhoff stad en dorp, landschap en landstreek beschrijft. Eekhoff laat zijn lezers per rijtuig en schip reizen en beveelt zelfs een zeereisje naar Ameland aan. Bezoek het eens in gezelschap, doet hij de lezer aan de hand. "Te Holwerd en bij de herberg de Zwarte Haan benoorden St. Jacobi-Parochie op het Bildt, is tot zulk een overtocht dikwijls, en vooral in de Pinksterdagen, wanneer de kermis het eiland enige levendigheid bijzet, goede gelegenheid." In het ene geval kom je aan ten oosten van Nes en met de overtocht vanuit Zwarte Haan is Hollum de landingsplaats.  In die tijd moet je van het schip op een wagen klimmen, die rond het schip rijdt. Die plast door het water naar het droge. In Buren treft Eekhoff de vogelkooi en een kalkbranderij. Nes is de hoofdplaats en Hollum is het grootste dorp van het eiland. In Ballum vindt hij de Rijks Paardenstoeterij "ter bevordering van de aanfokking van het fijne Amelander ras" bezienswaardig. De schrijver spreekt ook over Prins Johan Willem Friso, Erf-stadhouder van Friesland "den overgrootvader van onze Koning". Inmiddels zijn we drie koninginnen en een koning verder.

Bijna 2000 mensen wonen er op het eiland. "De mannen zijn over het geheel sterk en gezond, eenvoudig en vrij beschaafd van zeden. Van de Amelander vrouwen en meisjes, meest zeer net op het Noord-Hollandsch gekleed, willen wij liever zwijgen, ten einde niets af te doen van den gunstige indruk, welke hun uiterlijk op de meeste vreemdelingen maakte."

Via het tweedehands circuit is nog wel een exemplaar te bemachtigen.

Op reis door Friesland

  • W. Eekhoff
  • Uitgeverij M.A. van Sijen Leeuwarden
  • April 1840 - herdruk en van voorwoord voorzien in 1974

Geen opmerkingen: