Bram fietst

Bram fietst

Bram Witvliet is overal in Nederland op de fiets geweest! Ook op Ameland. Elke provincie heeft haar eigen hoofdstuk, gevuld met anekdotes, gekke plaatsnamen, streekgeschiedenissen en ongezouten oordelen. 

Nijmegenaar Bram Witvliet fietste in 12 jaar langs alle plaatsen in Nederland. Hij fotografeerde onderweg alle plaatsnaambordjes en haalde geld op voor goede doelen die zich inzetten voor natuur en milieu. 250 fietstochten door Nederland langs meer dan 3000 plaatsen, hebben talloze indrukken achtergelaten. Het boek 'Bram fietst' is  het verslag van zijn ervaringen en gedachten over Nederland, ons landschap, de klimaatcrisis en de plaats van de fiets in zijn leven. Hij fietst door de duinen naar Hollum, beklimt de vuurtoren, drinkt een biertje bij de Amelander Bierbrouwerij en knabbelt een kibbeling in Nes bij de visboer. Ook bezoekt hij Buren en Kooiplaats.

Het begon als een uit de hand gelopen weddenschap: “Wedden dat je niet alle dorpen van Brabant langs gaat fietsen?” Uiteindelijk fietste Bram Witvliet in twaalf jaar langs alle plaatsen van Nederland. Eerst voornamelijk op eenvoudige (stads)fietsen, later ook als amateurwielrenner. We lezen over de grenzeloze liefde voor het Limburgse Heuvelland, de Drentse rust, maar ook over het verdwalen in de rijke geschiedenis van onze plaatsnamen. Daarnaast fietst Bram langs vele filosofen en schrijvers die zijn denken hebben gevormd. 

Bram Witvliet (1991) is in het dagelijks leven docent Latijn, Grieks en filosofie op een middelbare school. Sinds zijn studietijd woont hij met veel plezier in Nijmegen en gaat hij fietsend door het leven. Naast zijn werk is hij politiek activist.

Op donderdag 2 maart vindt de presentatie plaats in boekhandel Dekker v.d. Vegt te Nijmegen. Koop het boek in de boekhandel of bestel het via deze link.

• Bram fietst
• Bram Witvliet
• KNNV Uitgeverij
• ISBN  9789050119009
• 2 maart 2023
• € 22,50

Column - Skieterech stikje

Skieterech stikje

Nou las ik fanne week un stikje. Ut stond in 'De Amelander', die deurgaans aa'deche brichten publiceert sonder al tefeul kritiek in skerpe rândkes. Ik skrok dan ok un bitke doë ik ut stikje 'Bemoeisucht en fergriëme' las. Wie ut skreven het stond ur niët bij. Wel waar ut soä goëd in soä kwaad in ut Amelands deen in deerom doën ik nou un poging om in ut Amelands deerop te reageren.
Ik fon ut een raar stikje. Over regels, in de berm staan, over pepierkes achter rutewissers in wat ur al niët meer op iën hoop gooit wo'dde.

Ôflopen saterdech waar ik naar Printkes Kieke van Pieter Jan in Tineke in dat waar un moaie aven. Dörpsgesichten fan begin foreche eeuw wo'dde anfult met foto's van de leste jaren in fan opheden. Wat bij de wat oädere foto's opfiel waar de rust in ut dörp, de feule bomen in de moaie bermen. In ut sleeuwe stikje wo'd rept over hoe fer'skrikkelek ut is dat je niët iëns soamaar in overal je auto neersette kinne, in dat we uutkieke motte, want annes is ut niët meer plesierech foar oans in ok niët foar de badgasten. De skriever fan dat stikje het fast niët in De Zwaan bij Printkes Kieke weest, want dan hat hij of sij de bermen fan froëger siën kinnen. Nou waar froëger seker niët alles beter, maar dië bermen in bomen wel.

In we magge oanze hannen dichtkniepe dat goëd tiëntallen jaren leden oanze gemeente soa 'bemoeisuchtech' waar dat se paal in perk stelden an de twiëde huzeferkoop. Wete jimme noch dat de Burenlaan un doaie straat waar, weer feulstefeul huzen meer as zes maanden per jaar de ge'dienen dicht hadde, dat ur gien kop te siën waar? Persoanlijk bin ik tot opheden bliëd met die bemoeisucht, omdat de regels huzen kopen anbelangt de levendechheid in ut dörp ten goëde komen binne. In deer binne regels foar, om ut eiland foar de gemienskap leefbaar te houwen. Regelkes omtrent parkere in de berm soue helemaal niët noadech weze motte, omdat elke weldinkende Amelander in badgast begriepe kin dat ut beter, moaier in feilecher is om juust niët tussen de bomen te parkere. In dat het niks met platrije van ga's te maken, maar met fergriëme fan ut groe'n. In die bon'kes uutdele, weer ut rare stikje ut over het, dat is al lang uutleäd. Dat berustte op un misferstand. Dus om deer nou nôch kommentaar op te hevven is, sech maar, Amelander möllenmosterd na de maaltiëd. 

Bemoeisucht en fergriëme

In fergriëmt de gemeente nou werkelek de aa'dechhèèd deur het plakken fan je auto op ândermâns groe'n ôf te raden? Binne dur echt mînsen die deer hun aa'dechhèèd uut hale? Deer set ik dan teugenover dat ur mînstes soafeul, in ik dink sels meer, mînsen binne diet aa'dechhèèd hevve an bomen, groe'ne bermen in moaie dörpsgesichten. Fergriëme fan aa'dechhèèd, hoë komt so'n skriever dur op! 'Get a life!' sou ik sêgge, ok al is dat niët soa moai Amelands.

'De Amelander' is trots op dat stikje, want ut staat bij de opsomming van alle stikjes bovenan op de foarkânt noemt. Ut is fansêlf un sleeuw stikje. In dan ok nôch anoniem. Dat is niët soa kearelachtech, om dat moaie woa'd ok maar es efkes te bruken. Dat is niët ânde's as skieterech. 'Bemoeisucht en fergriëme' is een sleeuw in skieterech stikje.

Jeanet de Jong
jeanet.de.jong@knid.nl

Tik Column in bij 'Zoeken in dit blog' of klik op Label 'column' onder dit bericht om meer columns te lezen.

Vrouwen van Nu - Omzien naar elkaar

Omzien naar elkaar

In het Vrouwen van Nu Magazine wordt afdeling Ameland in het zonnetje gezet, met een artikel onder de titel 'Omzien naar elkaar'. Het is een interview met voorzitster Greetje de Vries, die vertelt hoe de Amelander afdeling te werk gaat en hoe deze manier werkt. 'Trots op het programma' staat op de voorkant van het magazine. Dat is Vrouwen van Nu afdeling Ameland.

• Vrouwen van Nu Magazine - Omzien naar elkaar
• Netty Hubbers - Tekst
• Greetje de Vries - Foto's
• Uitgegeven door Vereniging Vrouwen van Nu
• 83e jaargang - februari 2023 - nr 1
• Gratis voor leden Vrouwen van Nu

VvNu magazine februari 2023

De Amelander Februari/Maart 2023

De Ameland 1 - 2023

De Amelander, het vrijetijdsmagazine van en voor Ameland' van februari en maart 2023 is het eerste nummer van dit jaar. 

In dit nummer onder meer:

• Bemoeizucht en fergriëme (lees zaterdag 25 februari de column over dit 'stikje')
• Op pad met Theo Kiewiet
• 'Duurzaam Ameland
• Marathon voor ALS
• Mavo klanten
• Ontwerpstudio Anders
• Amelands Produkt
• Dit ben ik in veertien vragen
• Stichting PLN
• De kansel van Ballum
• Mike Hoomoedt
• Ameland inspireert
• Bouw De Stelp kan beginnen
• Biologisch boeren
• De Terrorist
• BWS: De jaren zeventig
• Van de melkboer
• Nat Zand

De Amelander is op heel veel plekken op Ameland te koop. De Amelander postadressen ontvangen hem zonder kosten in de brievenbus.

• De Amelander Februari/Maart 2023 
• Uitgever Klaas Touwen
• Februari 2023
• Jaargang 59 nummer 1
• € 2,40

Beleef je plezier aan dit blog en helpen de posts je op weg uitgaven over Ameland te vinden? Doneer dan op Ko-fi een kopje koffie van € 2,-- als waardering voor de blogger 💜.  Klik hier voor de link.

Column - Transvet

Transvet

Tijdens een van mijn strandwandelingen vond ik een bijzonder hoopje schelpen. Het waren drie muiltjes op elkaar, die zich met hun drieën hadden vastgeklampt aan een stevige strandschelp. Het was een flatgebouw voor schelpdieren. Het muiltje is overigens een heel bijzondere. Deze soort verandert namelijk in de loop van het muiltjesleven van geslacht. Dat zal wel heel nuttig voor de soort zijn, want anders was deze geslachtsverandering niet ingebouwd.

Vorige week begon ik weer met het kijken en luisteren naar verhalen van onze meestervertelster S. Ik schreef al eens eerder over haar. Die vertelsessies gaan via Zoom, een erfenis uit de coronatijd. Voorafgaand aan het Zoomverhaal wordt er altijd wat heen en weer gekeuteld over huis-tuin-en-keukendingen. S, een aardig en geestig mens, vertelde dat ze uit een Facebookgroep was geknikkerd. Ze was er nog ontdaan van. Dat was een groep waar over cake werd geschreven, waar recepten werden uitgewisseld, de baksels werden besproken en tips aan de hand werden gedaan, een Facebookgroep voor cakegenoten. S is gek op cake en op bakken en zij sloot zich aan. Dat ging geweldig tot een van de groepsleden eens opsomde wat voor en hoeveel cake ze die week had gegeten. S schreef op haar allergrappigst dat ze op moest passen voor de transvetten. 

Muiltjes - Foto Jeanet de Jong

Dat werd, zoals dat zo vaak gaat op social media, totaal verkeerd opgevat. De bewuste vrouw meende dat S haarfatshamede en dat ze bovendien iets tegen transgenders zou hebben. Zoals dat zich doorgaans ontwikkelt op Facebook werd de spraakverwarring Babylonischer en daalde het begrip tot ver onder nul. Dat S het helemaal niet over transvrouwen had kwam niet meer door en dat het ook niet ging over dikke vrouwen in een hoekje douwen kwam ook al niet binnen. De cakedame bleef vanuit de verdediging aanvallen en S werd zo getergd door zoveel misverstand en onbegrip dat ze iets onaardigs zei. Ik zal het hier niet herhalen, maar het was onaardig. Iets dat je zegt voordat je denkt 'Het is helemaal waar, maar dit had ik niet moeten zeggen.' S zei daar voorafgaand aan de vertelsessie iets moois over. Het is in het Engels, want ze in een Engelse: "I did not let my teeth stop my words." Wij zouden zeggen: "Had ik m'n tong maar afgebeten." De Engelse variant is eigenlijk beter, want een afgebeten tong bloedt verschrikkelijk en is zeer, zeer pijnlijk. Bij haar variant zie ik een dijk van tanden voor me, die de vloedgolf aan woorden vakkundig weet tegen te houden. 

Ik vermoed dat het muiltje minder gevoelig is voor opmerkingen over trans. Bij hem/haar/hun is het transzijn ingebakken. En wat een weelde is dat!

Jeanet de Jong

Tik Column in bij 'Zoeken in dit blog' of klik op Label 'column' onder dit bericht om meer columns te lezen.

Lentetip: Ameland aan Tafel

Ameland aan Tafel

'Ameland aan Tafel' is het heerlijke boek van Ria Evers-Dokter. Het boek staat vol smakelijke verhalen, die allemaal op het eiland spelen. Ria Putte uit haar herinnering en werkte de anekdotes uit tot heerlijke verhalen. Het boek gaat met de seizoenen mee. 'Is Hendrik al geweest?' is een verhaal over Hendrik de melkboer. 'Fabrieksfluit' is een gedicht over de gillende fluit die van de fabriek klonk. Ria Evers schrijft over 'Ópwârmpje' en 'Uierhachee', ze geeft de recepten en vertelt over de gebruiken op het eiland. 'Ameland aan Tafel' is een boek om van te smullen. Een lentetip! 

De eerste editie uit 2015 was tot het allerlaatste exemplaar uitverkocht. Editie november 2022 is een iets gewijzigde herdruk. De wijzigingen zitten vooral in de sponsoren, de vrienden die de uitgave mede mogelijk hebben gemaakt.

Ameland aan Tafel kost € 21,50 en het is te koop in de Amelander boekhandels en bij de uitgeverij in Hollum.

Stuur een berichtje via Whatsapp of bel via 0623218213. Het ophaaladres is Westerlaan 8 in Hollum.
Ze liggen ook bij Boekhandel van den Brink in Nes, Enjoy Books in Hollum en Primera in Buren.

Column - Lege flessen

Lege flessen

'Rrrring, rrring, rrrrring'. Drie ferme drukken op de deurbel kondigen iemand aan met een dringende vraag. Het zijn twee Hollumer jongens, leeftijd basisschool, die met bolderkar en plastic tassen lege flessen ophalen. Statiegeldflessen. De opbrengst is voor de mensen die slachtoffer zijn geworden van de aardbeving in Turkije en Syrië. Ze komen wel eens vaker aan de deur, met elke keer weer een prima reden om je statiegeldflessen bij hun in te leveren. De laatste keer was het voor Oekraïne. Nu dus voor het aardbevingsgebied. Vorige keer heb ik ze een paar flessen meegegeven, maar deze keer was ik er doorheen. Ik had ze net naar de nieuwe PLUS gebracht. Wel vertelde ik de knapen dat ik had gedoneerd via Giro 555.

Achter dit gironummer gaan samenwerkende hulporganisaties schuil, die bestaan uit Stichting Vluchteling, Cordaid, CARE Nederland, Kerk in Actie, Oxfam Novib, Save the Children, UNICEF Nederland, Nederlandse Rode Kruis, Plan International, Terre des Hommes en World Vision. De stand van de actie voor de aardbevingsslachtoffers staat op 16 miljoen (stand 11 februari)

Aardbeving - Foto Giro 555

Het gironummer heeft de afgelopen jaren fikse bedragen opgehaald voor diverse goede doelen, zoals de slachtoffers van de tsunami in Azië in 2004/2005, voor aardbeving slachtoffers in Haïti in 2010, voor de oorlogsslachtoffers in Kosovo in 1999/2000, voor de slachtoffers van de aardbeving in Pakistan, India en Afghanistan in 2005 en voor de slachtoffers van orkaan Mitch in Midden Amerika in 1998/1999. Vele miljoenen euro's werden opgehaald.

Afgelopen jaarwisseling werd voor een recordbedrag aan vuurwerk gekocht, met vele miljoenen schade voor de gemeenschap en honderden slachtoffers. In 2022-2023 werd er welgeteld € 110.000.000 aan vuurwerk gekocht, was de schade € 10.000.000  en waren er 1.253 vuurwerkslachtoffers. De twee jaren daarvoor was er een vuurwerkverbod en was de schade evenzogoed nog tien miljoen (2021-2022) met 773 vuurwerkslachtoffers. In 2020-2021 was de schade € 6.000.000 (met vuurwerkverbod) en moesten 400 mensen een hand of oog missen of hadden ander vuurwerkletsel. In 2019-2020 was de vuurwerkomzet € 77.000.000, met daarbij € 15.000.000 schade en 1.285 vuurwerkslachtoffers. 

Voor de 120 miljoen van afgelopen jaarwisseling hadden we een half uur zicht op mooie vuurwerk fonteinen, werd de lucht vervuild met fijnstof en de grond met zware metalen. Nieuwjaarsvegen is als nieuwe traditie nog steeds niet ingeburgerd, zodat je weken na nieuwjaarsdag de kokers van vuurpijlen en andere particuliere bommen en granaten in bermen hun gif ziet uitspoelen.

Honderdentwintig miljoen voor een half uur plezier en heel veel zelfgekozen ellende en voor Giro 555 zestien! De verhoudingen lopen wat scheef, kun je zeggen. Dat laatste bedrag wordt overigens nog opgekrikt door de lege flessenactie van de jongens met hun bolderkar. Zij doen hun stinkende best. 

Jeanet de Jong
jeanet.de.jong@knid.nl

Tik Column in bij 'Zoeken in dit blog' of klik op Label 'column' onder dit bericht om meer columns te lezen.

Colum - Twintig cent

Twintig cent

Vrijdag was ik naar de stad. Vrijdag is marktdag, zodat ik langs mijn geliefde biogroenteboer kan, bij de Bionoot mijn gemengde ongezouten noten kan halen en de overheerlijke pindarotsjes kon scoren. Nergens lekkerdere pindarotsjes dan bij de Bionoot. Ik haal eigenlijk al mijn boodschappen op het eiland, maar eens in de zoveel weken trakteer ik mezelf op een bezoekje aan Leeuwarden. Er is altijd wel een boodschap die alleen in de stad te halen is: even naar keukenwinkel Van Erp, even naar Dille & Kamille, even naar brilleman Cocon - dat kan wel op het eiland, want Cocon komt maandelijks naar Nes, maar soms lijkt Leeuwarden dichterbij dan Nes - met natuurlijk een slinger over de markt. Soms bezoek ik ook nog het museum. Het is er een heerlijke en gezellige drukte en ik kom er bijna altijd wel een bekende tegen. Al met al, inclusief de lunch in het Wapen van Leeuwarden, is het dagje stad een groot genoegen, vooral als het samen met vriendin T is. T was deze keer overigens niet mee, want ze had jarige kleinkinderen waar ze werd verwacht.

Ik weet niet hoe het met jullie is, maar zodra ik uit de bus de stad in stap moet ik naar de wc. De eerste halte is dan het openbaar toilet of een bliksembezoekje aan het Wapen, of, als ik eerst nog niet zo heel erg nodig moest en daarom verder de stad in ben gelopen, de wc van de HEMA. Op de stoel van de toiletjuffrouw verwacht je een oma-achtig type met schort voor en haakwerk op schoot, maar daar doet de HEMA in Leeuwarden niet aan. Tenminste, deze vrijdagochtend niet. Er zit een man van in de 50, die dit werk kennelijk al een poosje doet, want hij begroet sommige klanten als bekenden. Op het tafeltje naast zijn stoel staat het schoteltje, waar je wordt geacht een munt op te deponeren. Vijftig cent, informeert het kaartje. Voor wie door de stad loopt met een volle blaas is het kunnen lozen dat geld tot de laatste cent waard. De toiletmeneer mag dan niet breien of haken, hij blijkt een begnadigd tekenaar, getuige het boek vol portretten dat op de plank boven het tafeltje pronkt. Hij heeft er zijn eigen kleine tentoonstelling van gemaakt en vertelt graag over wie hij portretteerde. Het zijn sterren die hij natekent van foto's uit krant en tijdschrift. "Die is al dood en die is al dood en die is ook al dood." Daar kan hij niks aan doen, hij tekende alleen hun koppen. "Kom maar eens naar mijn atelier", zegt hij tegen een moeder en dochter, klandizie van zijn nering. Dat gaan ze zeker een keer doen. 

Een oudere man parkeert zijn boodschappentas op wieltjes naast het tafeltje. Hij moet plassen, nodig plassen. "Jij mag voor twintig cent", zegt de toiletmeneer, "jij komt zo vaak!" 
Zelfs het toiletbezoek in de stad is de moeite waard.

Jeanet de Jong
jeanet.de.jong@knid.nl

Boeken op Vraag & Aanbod Ameland

Sommige boeken die op dit blog behandeld zijn staan als tweedehands exemplaar te koop op Vraag & Aanbod Ameland. Boeken over redders, reddingboten, kardinaal de Jong, romans die op Ameland spelen, kinderboeken die op Ameland spelen, walvisvaart, strand, het wad en wat al niet.

Kijk hier voor de Boeken & Tijdschriften rubriek op Vraag & Aanbod Aanbod.