Column - Zwartwit

Zwartwit

Om verschillende redenen was het een zware week. Om andere redenen was deze week mooi. Vanwege de herdruk van Ria Evers-Dokter haar boek 'Ameland aan Tafel', bijvoorbeeld. Dat is zo'n leuk boek met lekkere recepten en mooie anekdotes over Amelander gebruiken. "Ik gebruik het boek voor het recept van brandewien met boänen," vertrouwde oud-Amelander L me toe, toen ik haar een e-mailbericht stuurde met het heuglijke nieuws dat het door haar bestelde boek binnen is. Ria noemt het een 'alcoholische versnapering' en je hebt er water, suiker, kaneelstokjes, rozijnen, brandewijn en een fles met een wijde hals voor nodig. Als je het leest dan ruik je het meteen, tenminste zo vergaat het mij. Ria woont inmiddels al weer jaren op Bonaire. Ze verhuisde er in 2016 naartoe, na een succesvolle crowdfunding. Tijdens een radio-interview met Geert van Tuinen en Femke de Walle voor Omrop Fryslân over het eerste 'Ameland aan Tafel' dat in 2015 uitkwam, kregen Ria, Geert en Femke het over wensen en dromen. Een grote wens van Ria en haar Anthony was om terug te keren naar de Cariben, Anthony's thuis. Met hulp en steun van een heleboel mensen is dat gelukt. Anthony heeft de laatste jaren van zijn leven in de warme zon van Bonaire door kunnen brengen. Ria woont er nog en ze schijft onder meer columns in The Bonaire Reporter. 

The Bonaire Reporter

Op de voorkant van het laatste nummer prijkt een geschminkte Sinterklaas. Bonaire is een andere wereld; waar in Nederland witte jongens en meisjes donker worden geschminkt, met vegen of helemaal zwart, wordt op het Caribische eiland een bruine man wit gemaakt. En de kinderen lijken het allemaal best te vinden. Facebook niet, trouwens, want mijn foto van de Sinterklaasintocht, met twee Pieten en een Sinterklaas werd verwijderd. Het schond de regels, liet het sociale medium weten. De twee Pieten waren heel erg zwart gemaakt, zoals tot nu toe op Ameland gebruikelijk is. Dat zal hier ook wel een keer veranderen en dat is helemaal geen drama. Sint en zijn Pieten zijn de afgelopen honderden jaren al zo vaak en drastisch veranderd. Ze kregen andere kleding, andere accessoires, een ander accent, een andere rol en houding en een andere kleur. De hele gestalte is gewijzigd van een zwarte duivel naar een gezellige vriend.

In 'Ameland aan Tafel' volgt Ria de seizoenen. Zo schrijft ze over Sukergoëd en sukerha't en staat er een verhaal in met de titel 'O kom er eens kijken'. Ria gaat daarin terug in de tijd, naar de zwartwit tv waarvan er in haar kindertijd maar een paar in het dorp stonden. Kinderen verzamelden zich bij zulke adresjes, vroegen of ze mochten kijken naar de landelijke intocht en zaten in bioscoopopstelling op de grond. Kleine Ria keek bij Gerrit de klokkeluider en Antje of bij Cor en Siets, Nerus en Gré en af en toe bij de familie Nijenhuis in het fabriekshuis. Ria herinnert zich de spanning, het was stikdonker en er waren grommende geluiden in het dorp te horen. Ook werd er op deuren gebonkt. Meteen daarna vlogen de pepernoten door de kamer. De kinderen van toen zaten niet zelden verstijfd onder de tafel, te bang om een pepernoot te pakken. Ria schrijft over körfkesette en het speelgoed en de lekkernijen die bij Antje Kanger in de etalage lagen. 

In mijn bordenrek staat een bordje met een Sinterklaas en Zwarte Piet met bruine toet. Ze gooien cadeautjes door een schoorsteen. Elk jaar zet ik het bordje neer, net als het pepernotenblik in de vorm van een Sinterklaas dat ik ooit eens voor een paar centen op een rommelmarkt kocht. Ik hou van de opwinding rond het feest van de man met de mijter en de Pieterbazen. Ondertussen ziet de Sint op mijn pepernotenblik er wat vermoeid uit. Het zal de zwartwit discussie zijn, vermoed ik, waar hij wallen van onder de ogen krijgt.

Jeanet de Jong
jeanet.de.jong@knid.nl

Lees hier meer over Ameland aan Tafel.

Ameland aan Tafel herdruk is binnen

De herdruk van de totaal uitverkochte eerste editie van Ameland aan Tafel van Ria Evers-Dokter is binnen. Vrijdag 25 november zijn de gereserveerde exemplaren van de voorintekenaars op te halen bij de uitgeverij op Westerlaan 8 in Hollum. Stuur even een berichtje via Whatsapp of bel 0623218213 om af te spreken op welke tijd je het boek wilt halen. Op zaterdag 26 november zijn ze te koop in onder meer Boekhandel van den Brink in Nes, Enjoy Books in Hollum en Primera in Buren.

Ameland aan Tafel, een prachtig geschenk van de Sint. 

• Ameland aan Tafel
• Ria Evers-Dokter - tekst
• Linda Vloedgraven - Illustraties
• Yde Raap - muziek
• 25 november 2022 - herdruk
• € 21,50

Kijkje in keuken tekenaar Ameland Huuskes

Freulehuuske met schaduwen

Jasper Vaessen, de tekenaar van de Ameland Huuskes, is met Serie 2 bezig. Serie 1 kwam in het voorjaar van 2021 uit en Serie 2 komt begin 2023 uit. De voorbereidingen zijn in volle gang. Hoe doe je dat? Dat vroegen we aan de ontwerper en tekenaar. Jasper laat een stukje voorontwerp zien en zegt: "Eerst maak je een textuurtje met daaroverheen de lijntjes van het huisje (die je later weer weg kan halen). Vervolgens moet je alles inschaduwen, met andere woorden rondom de randen alles wat donkerder maken, zeker ook op plekken waar een regenpijp of andere onderdelen op de gevel zijn bevestigd. Dat doe je vrij overdreven, want in het klein - zeker als je iets gaat drukken - vallen deze schaduwen weg als je ze niet dik genoeg erop legt. Dit textuurtje combineer ik straks met de originele tekening, zodat alle lijnen scherp blijven en de textuur niet teveel opvalt. Zo doe je dat." Het klinkt simple comme bonjour maar het is kijken met een kunstenaarsoog, precisie werk en veel vaardigheid met het kleurpotlood.

Bijna klaar

Het voorbeeld, nog in ontwerp, is het Freulehuuske in Nes, te vinden aan het Vermaningspad.

Bekijk hier Serie 1 van de Ameland Huuskes.

Column - Visboer

Het was weer derde vrijdag van de maand november en dat betekent Verhalenavond, het provinciale evenement waar door de hele provincie heen vertellers optreden. In kroegen, kerken en kloosters, in huiskamers, molens en fabrieken. Vertelgroep Ameland Vertel! doet sinds de allereerste keer mee en die première was in 2018 toen Ameland Eiland van Hidde Kat was en Leeuwarden-Fryslân culturele hoofdstad van Europa. En wat een evenement is dit! Zonder mensenmassa, zonder parkeerproblemen, geluidsoverlast of uitstoot van dampen, alleen maar met een ruimte, wat licht, een paar stoelen en de stem van de verteller. Het zaaltje waar ik ging vertellen was de Heerskamer in De Zwaan. Een verrukkelijke ambiance voor een kleinschalige activiteit als deze, al vormt die enorme oude zak aan de balken, een gevaarte van zeildoek met kabeltouwen, een dissonant. Dat ding heeft niks met de Heerskamer van doen, hangt deels voor de mooie achterwand en vormt een storend element in het plaatje. Maar dat terzijde. Ik ben al lang blij dat de etalagepoppen zijn verdwenen. 

Het begon om zeven uur, met een tweede ronde om acht. De drie vertellers vertelden elk ongeveer een kwartier. Beide rondes was volle bak en in de Heerskamer betekent volle bak dat er zo'n twintig mensen zitten. Ik was nieuwsgierig hoe dit publiek had vernomen van onze Verhalenavond, dus voor we echt begonnen stelde ik daarover een vraag. De een had een uitnodigingskaartje in de bus gekregen, de ander had het aan boord op WPD TV zien staan, een derde zag het in de Amelander in de agenda, de mevrouw naast haar had deze week een flyer in de hal van De Zwaan gepakt en het daarop gelezen en weer een andere luisteraar zei: "Van de visboer!" Van de visboer, ja dat kan vanzelf. De visboer kan nogal een spraakwaterval zijn al heeft hij het doorgaans te druk met het verkopen van vis, maar op zich is de visboer een prima bron van informatie. Zeker als het om Verhalenavonden gaat. Ik herhaalde: "Van de visboer", en vroeg, toen het bijzondere daarvan tot me doordrong: "Van de visboer?" Ik wist niet dat de visboer onze ambassadeur was, dus dat was zeer verheugend nieuws. De vrouw rolde zowat van haar stoeltje toen ik "visboer" herhaalde en bleef herhalen, omdat ik het zo'n leuk idee vond dat de visboer zijn klanten meegaf dat er op vrijdag 18 november een Verhalenavond is in De Zwaan. En in De Vlindertuin in Nes. Dat zal hij dan toch ook wel hebben verteld, nam ik aan.

Uiteindelijk, na minuten lang snikken en gieren van de lach, kwam het hoge woord eruit. Ze had het niet van de visboer maar op Facebook gelezen. Ja, dat kan natuurlijk ook.

Jeanet de Jong

Column - Meisjes

Ze kwamen weer naar Ameland, de meisjes van de Aanvullende Opvang, de collega's uit de COA-tijd van zo'n vijfentwintig jaar geleden. We eten met een clubje van zeven nog altijd minstens één keer per jaar bij een van allen en doen dan met elkaar een activiteit. Deze keer kwamen ze naar Ameland en dat betekende voor de meisjes van de vastewal een nacht op het eiland. Als we in Groningen, Almelo, Amersfoort, Assen of Slochteren samenkomen dan zoek ik op het vaste land een logeerbed. Het is een club waar het goed mee praten, lekker mee drinken, smakelijk mee eten en uitbundig mee lachen is. Ik had een verhalenwandeling door Hollum op het programma gezet, met wat bezoekjes aan leuke winkels in de route - een must, wat de meisjes betreft - en met meepikken van een paar Kunstmaand locaties. De grote tussenstop was in De Zwaan waar we aan een lange tafel lekker konden borrelen met bitterballen. De krulfrieten met toebehoren haalden we later in De Welvaart. Nu zijn we best luidruchtig, als we met z'n zevenen bij elkaar zijn. Eén meisje was er niet, die had een kampioenswedstrijd bridge waar ze niet onderuit kon, maar ook met zes kunnen we er wat van.

In De Zwaan vlogen de verhalen over tafel, het ene nog hilarischer dan het andere. Helemaal te dol werd het toen een van allen over een dochter van de buurvrouw van een vriendin begon, die bij Christine le Duc bleek te werken. De anekdotes - via via vanzelf - stuiterden van balletjes die helpen de bekkenbodemspieren te trainen naar Amsterdamse paal. Mijn clubje vriendinnen placht in dat soort gevallen tamelijk plastisch uit de hoek te komen, niet te bescheiden, met humor en volume op vol. Het werd een stel in de chesterfields allemaal te veel; zij kwamen vast voor rust en kunst. Toen ze de uitbundigheid niet langer verdroegen keken ze verstoord onze kant op en beenden naar de kassa. Wij voelden ons allerminst schuldig; we zaten immers in de kroeg en daar passen sterke verhalen en luidruchtigheid! Het verstoorde stel kunnen we de Herenwegkerk aanbevelen. Ze moeten dan vooral een bezoekje aan het balkon niet overslaan. Als je de kunst daar gezien hebt schrik je niet meer van een Amsterdammer.

Met de vier aan het aangrenzende tafeltje hadden we juist een gezellige klik. Zij moesten om ons lachen en hun hart smolt toen een van ons hondenkoekjes uit haar jaszak toverde en hun hondje trakteerde. Zij groetten ons hartelijk en maakten nog even een praatje, toen ze opstapten. "Veel plezier nog, maar dat komt vast goed!", klonk het door de gelagkamer. 
Over een paar jaar komen ze weer, gezellig, ietwat luidruchtig, altijd met spannende verhalen. De meisjes, ik ben gek op ze.

Jeanet de Jong

Ut Moaiste Woa'd - Körfkesette

Ut moaiste woord van deze week is Körfkesette. Om West zeggen ze körfkesette en om Oast körfjesette. Het betekent met sinterklaas een mand of doos bij de schoorsteen zetten voor de cadeautjes. De volgende dag is het dan körfkesoeke of körfjesoeke, de verstopte mandjes met sinterklaaspresentjes zoeken. Pakjesavond heeft het körfkesette verdrongen.

Wie plezier aan dit blog beleeft en er ook wel eens waardevolle informatie uit haalt, kan eens een kopje koffie doneren. Het kan via het blauwe baniertje met het witte kopje met rode hartje. Dank alvast. 💟

Klik op moaiste woa'd bij 'Labels' en je krijgt alle moaiste woa'den die tot nu toe zijn gepubliceerd te zien.

Klik op 'geen opmerkingen' onder deze post als je een reactie wilt plaatsen of ook een moai woa'd weet. Na jouw reactie komt daar dan '1 opmerking' te staan. Daar kan ik of kunnen anderen dan weer op reageren.

Strandingen

Een lijst van strandingen vanaf 1824. Het zijn 7 pagina's, gevouwen. De lijst is op 10 november 2022 nog te koop bij antiquariaat AtSee en is te vinden in Boekwinkeltjes.nl

Beleef je plezier aan dit blog en helpen de posts je op weg uitgaven over Ameland te vinden? Doneer dan op Ko-fi een kopje koffie van € 2,-- als waardering voor de blogger 💜.  Klik hier voor de link.

Necrologie Eeke Maters-Kapenga in Elseviers Weekblad

Met necrologie Eeke Maters

In nummer 45 van Elseviers Weekblad staat een artikel over Eeke Maters van Ameland onder de titel 'Eeke Maters-Kapenga (1955-2022): gezicht van huisartsenpraktijk op Ameland'.

• EW Weekblad nummer 45
• Uitgever Pim Osterhaus
• Nummer 45 in 76ste jaargang
• 12 november 2022
• € 6, 99

Ameland aan Tafel bijna klaar

Ameland aan Tafel van Ria Evers-Dokter is naar de drukker. Het gewilde kook- en verhalenboek wordt herdrukt. Het is een iets gewijzigde herdruk en dat komt vooral door de sponsoren die zijn gewijzigd. We treffen een aantal sponsoren die ook bijdroegen aan de eerste editie en er is een aantal nieuwe aangeschoven. Hun bijdragen maken de uitgave mede mogelijk. 

De herdruk zit al even in de pen en de offerte voor de herdruk werd een jaar geleden opgevraagd. In dat jaar is er veel veranderd en is veel duurder geworden. Zo ook de drukker en boekbinder. Dat betekent dat de verkoopprijs van Ameland aan Tafel € 21,50 wordt. De voorinschrijvers en voorbestellers krijgen het boek volgens de afgesproken prijs.

Ria's boek is die prijs natuurlijk dubbel en dwars waard. Het is een fantastisch kookboek, een gezellig leesboek en zelfs een luisterboek èn een handwerkboek. Het fantastische haakpatroon van ouderwetse pannenlappen staat erin, met dank aan Linda Vloedgraven. Het draait eigenlijk allemaal om wat er op Ameland op tafel stond en nog regelmatig staat. Wie houdt er bijvoorbeeld niet van bóffe'd of bolster? Een lekkernij die op west Ameland net iets anders is dan om oast. Linda maakte ook de leukste illustraties bij de verhalen en recepten. De eerste editie kwam in 2015 uit en was in korte tijd uitverkocht. De tweede editie van Ameland aan Tafel ligt binnenkort in de winkels. 

Ria Evers-Dokter van Ameland woont op Bonaire. Mocht iemand die kant op gaan en voor haar wat boeken mee willen nemen, neem dan graag contact op.

Ameland Huuskes serie 2 in aantocht

Een van Serie 2, nog niet ingekleurd

Jasper Vaessen, de ontwerper van de Ameland Huuskes, is druk bezig met Serie 2. De huuskes zijn allemaal getekend en sommige moeten nog worden ingekleurd. De eerste serie van bouwplaatjes op A5 kaart formaat kwam in juni 2021 uit en is enthousiast ontvangen. Serie 2 kon niet uitblijven. Begin 2023 komen de bouwplaatjes uit.

In deze serie zitten een paar opdrachten, aangevuld met een paar mooie karakteristieke panden in Buren en Nes. De vuurtoren ontbreekt in Serie 2 niet. De Amelander Musea hebben daarvoor opdracht gegeven en op de achterkant van de kaart hun eigen tekst toe laten voegen. Hetzelfde is in Serie 2 gebeurd met vakantiehuisjes, in opdracht van de verhuurders. Het worden prachtige kleinoden waar de verhuurders sier mee gaan maken.

Hoe de eerste serie van negen eruitziet kun je hier bekijken. Scrol maar lekker naar beneden, dan zie je de ontwerper, de kaarten en de huisjes als ze eenmaal inklaar geplakt zijn. 

Verkoopadressen

De Ameland Huuskes zijn te koop in 

• Museum Sorgdrager (alleen Sorgdragerhuuske)
• Vuurtoren (alleen vuurtoren)
• EnjoyBooks (alle negen van serie 1)
• Ameland Pers uitgeverij, Westerlaan 8 in Hollum,📱06 23 218 213, 📧 info@persbureau-ameland.nl

Kunstmaand Ameland agenda 2023

Agenda 2023

De kunstagenda 2023, uitgegeven voor de Kunstmaand van 2022, is te koop in Galerie November aan de Bureweg in Nes en bij diverse Kunstmaand locaties. In de agenda staat bij elke maand een kunstwerk dat tijdens Kunstmaand Ameland te zien is.

• Kunstagenda 2023
• Uitgegeven door Kunstmaand Ameland
• November 2022
• € 13,50

Beleef je plezier aan dit blog en helpen de posts je op weg uitgaven over Ameland te vinden? Doneer dan op Ko-fi een kopje koffie van € 2,-- als waardering voor de blogger 💜.  Klik hier voor de link.

Dirk Willems de Boer en Wopje Jacobs de Boer

Dirk en Wopje

Gert van de Kamp geeft aan de hand van foto's en feitenmateriaal een beeld van het leven van Dirk en Wopje. Het gaat over de ouders en jeugdjaren van Dirk, de ouders en jeugdjaren van Wopje, het huwelijksleven van Dirk en Wopje tot aan het overlijden van Wopje in 1885 en behandelt het verdere leven van Dirk.

Lees hier over het boek dat het leven van Willem en Ytske 1770 - 1885 behandeld.

Leer hier over Douwe Dirks de Boer en Risje Barends de Boer 1867-1947.

Lees hier over het deel dat over het leven van Willem de Boer en Wopje de Boer 1886-1984 gaat.

• Dirk Willems de Boer en Wopje Jacobs de Boer 1823-1901
• Gert van de Kamp
• Uitgegeven in eigen beheer
• November 2022

Onder de Vuurtoren in Ameland aan Tafel

Onder de Vuurtoren komt ook in de herdruk van Ameland aan Tafel te staan. Onder de Vuurtoren, het gezellige pannenkoekhuis onder het torenlicht, waar elke zondag, ijs en weder dienende, muziek is te beluisteren en waar je elke laatste zondag van de maand mee kunt doen aan het open podium. 

Een heerlijke hoogwatervluchtplaats voor een pittig bakje koffie, een lekkere pleisterplaats voor een biertje, een Guinness of een pilsje, een muzikaal genot tijdens het Celtic Music Festival dat voor 2023 op 7, 8 en 9 juli op de agenda staat. 

Onder de Vuurtoren is een van de bedrijven die de heruitgave van Ameland aan Tafel mogelijk maakt.