WPDetails #07

WPDetails is het personeels- en relatiemagazine van Wagenborg passagiersdiensten. Het blad komt huis aan huis op Schiermonnikoog en Ameland. 

In dit nummer veel over het thema Energie. Energie, van alle tijden en tegelijk actueler dan ooit, Collega rederij Teso, de werkplek van Regina Engels.

• WPDetails #07
• Jaargang 3
• December 2018

Ameland kalender 2019

De Ameland activiteitenkalender 2019 is uitgegeven door Faber-Wijnberg Installatietechniek BV in Hollum. Het is de 14e editie van deze kalender, waar activiteiten op Ameland al zijn genoteerd en waar ruimte is voor eigen notities.

• Ameland kalender 2019
• Faber-Wijnberg Installatietechniek BV
• December 2018

Der Held von Ameland

Der Held von Ameland is een Duitse vakantieroman van Vera Booms. Ein Ferienfreizeitroman.  

Die Truppe um die Ferienfreizeitkinder Biene, Maxi und Floh freut sich gemeinsam mit ihrer Freundin Tessa und deren Zirkuspinguin Hummels auf eine spannende Woche fernab von Eltern und Alltag. Doch während sie auf der Fähre der Insel entgegenschippern und die kreisenden Möwen beobachten, führt ein Moment der Unachtsamkeit zu einem kleinen Unfall, der zu großen Schwierigkeiten führt. Zeit für einen Helden...

Koop het boek in de Amelander boekhandel of via deze link.

• Der Held von Ameland
• Vera Booms
• Books On Demand
• ISBN 9783748117926
• 6 december 2018
• € 11,99

Column - Erfenis van HDK2018

Het culturele hoofdstadjaar van Leeuwarden en Friesland wordt dit weekend afgesloten. Samen met LF2018 liep HDK2018, het jaar dat Ameland Eiland van Hidde Dirks Kat was. Of dat Amelander jaar ook wordt afgesloten is nog niet duidelijk. Misschien wordt de Kunstmaand van 2018 wel beschouwd als de afsluiter, maar dat is nog door niemand zo benoemd. Wie zocht vond diverse sporen van commandeur Kat in de Kunstmaand, al besteedde de organisatie, een van de vijf poten onder de stichting die het themajaar uitriep, er zelf niet veel aandacht aan. Nergens was het Kat-logo te zien en het thema van de Kunstmaand werd Ameland Verbindt. Niks niet commandeur Kat. Vluchtelingen, nieuwe Nederlanders, verbintenissen tussen kunstenaars en verbindingen van materialen werden erbij gehaald. Exponenten daarvan hebben we inderdaad aangetroffen. Oké, ik zeg ‘Toren in Nes’ en ‘tekeningen in Ameland State’ en ik zeg 'niet Kunstmaand waardig'. Verder zeg ik niks meer. 

Voor het overige hebben we weer genoten van de kunst, van de kopjes koffie hier en daar, het lekkere biertje. De garnalenkroket staat nog op het verlanglijstje, ik heb hem bij Nobel op de kaart zien staan.

LF2018 praat honderduit over de ‘legacy’, maar is er ook een erfenis van Eiland van Hidde Dirks Kat? Zeker is die er. Ameland heeft geleerd en laten zien dat met elkaar mooie dingen zijn neer te zetten. De Hort Op en Skiemer Wad zijn daar exponenten van. Dat het een bats werk was werd al snel duidelijk. Het valt nog te bezien of er nog eens zo’n evenement wordt opgezet, zeker als er geen subsidie valt te scoren.
Paardenkracht Mannenmoed had eerder al bewezen dat in gezamenlijkheid een mooie voorstelling is te maken en toonde dat dit jaar nogmaals.
De musea hadden tentoonstellingen die aansloten op het thema en waar de scholen van het eiland hun projecten op inspireerden. Geen schoolkind op het eiland dat nu niet weet wie Hidde Dirks Kat was.
Dan was er nog het openingsweekend met verhalenvertellers, onderdeel van de opening van het culturele hoofdstadjaar. Dat was een mooi evenement waar velen van hebben genoten. In mei werd dat uitgebreider gedaan in de vorm van Expeditie Ameland, een formule met verhalen, rondleidingen en culinaire expedities waar Ameland nog jaren mee vooruit kan.
Het zomerprogramma - Zomer vol Verhalen, Zomer vol Films en Zomer vol Tentoonstellingen - viel in het water. Nou ja, eigenlijk viel het meer in de hitte en droogte. Het was een geweldige zomer en wie op het eiland was ging naar het strand en niet naar een binnenactiviteit. Skiemer Wad had mazzel met het weer en het zomerprogramma had in die zin pech.
Wat het jaar verder heeft opgeleverd en waar het nog lange tijd van kan genieten is een club vertellers. Ze zijn speciaal opgeleid voor Expeditie Ameland en gaan nu als Ameland Vertel! verder en vertellen al regelmatig bij verschillende gelegenheden.
Het themajaar heeft ook enkele producten voortgebracht die als erfenis beschouwd kunnen worden. Er zijn boeken uitgegeven, zoals het boek van Cor, het hertaalde dagboek van Kat, het Arctisch Kookboekje en de Nederlandse versie van Ype Poortinga zijn boek over het verblijf van Kat bij de Inuit. Het zijn stuk voor stuk uitgaven om te zoenen.
Hidde kan met genoegen terugkijken op een jaar dat zijn naam droeg.

Jeanet de Jong

Walvissen groot en vet

Walvissen groot en vet - Nederlanders op walvisvaart in het Hoge Noorden is een bloemlezing over de walvisvaart. Oude teksten, van verschillende auteurs, vertaald in eigentijds Nederlands door Hans Beelen en Ingrid Biesheuvel. Een groot deel van dit boek werd geschreven op Ameland, in huisje Vogala in Ballum.

Meer dan driehonderd jaar voeren Nederlanders ter walvisvaart naar het Hoge Noorden. Aan de hand van authentieke bronnen wordt de jacht op walvissen in het tijdperk van de arctische walvisvaart uit de doeken gedaan. In de ijzige wateren speelden zich avonturen, maar ook rampzalige gebeurtenissen af. In veel gevallen stammen de teksten van opvarenden die het harde leven aan boord hebben meegemaakt. 

De fragmenten, zorgvuldig gekozen uit bronnen die veelal in de vergetelheid zijn geraakt, zijn verluchtigd met veel afbeeldingen van zeemonsters en walvisjacht. In het boek staat onder meer de brief die Hidde Dirks Kat aan zijn 'innig geliefde' Jantje Jans schreef in februari 1778.  

‘Walvissen groot en vet’ geeft een overzicht van de historische betekenis van de walvis en de walvisvaart voor de Nederlandse economie, wetenschap en cultuur. Een boek vol spannende en relevante verhalen kost 20 euro.

• Walvissen groot en vet
• Diverse auteurs, vertaald door Hans Beelen en Ingrid Biesheuvel
• Atheneum Uitgeverij
• November 2018
• € 21,99

Lees hier meer over Walvissen groot en vet.

Koop het boek in de boekhandel of via deze link.

Beleef je plezier aan dit blog en helpen de posts je op weg uitgaven over Ameland te vinden? Doneer dan op Ko-fi een kopje koffie van € 2,-- als waardering voor de blogger 💜.  Klik hier voor de link.

Paal 15

Vijftien vrouwen schreven op Ameland 15 verhalen en Droomvallei Uitgeverij maakte er Paal 15 van.  

De Waddeneilanden waren ook de inspiratiebron voor 15 schrijvers, die ieder voor zich een motivatie hadden om een verhaal over dit werelderfgoed te schrijven. 

 

De vrouwen schreven hun verhaal op Ameland in 5 dagen tijd. Ze kregen een workshop, moesten een plot bedenken en dit uitwerken tot een intrigerend kort verhaal. 

 

Een deel van de opbrengst van de boekverkoop gaat naar de Waddenvereniging.

Paal 15 kost € 12,50.

Lees hier meer over Paal 15.

Column - Moratorium voor de Sint

Een moratorium voor de Sint, daar pleit ik voor. En dan niet een opschorting van het hele feest, maar een al dan niet tijdelijke uitbanning van Sinterklaas op televisie. Geen tonnen verslindende landelijke intocht meer met gemeenten die zich in keurslijven van schminkprotocollen moeten wringen of anders het gram van een deel van de natie over zich heen krijgen. Geen Sinterklaasjournaal met een dagelijks grijzer wordende Dieuwertje Blok. Niet dat we het moratorium voor Dieuwertje moeten doen, nee, dat zouden we over moeten hebben voor onszelf en onze kinderen en kleinkinderen.

Het is net als met voetbal. Vijftig jaar terug stonden de mensen keurig in regenjas aan de zijlijn en als er een belangrijke overwinning werd behaald wilde er nog wel eens dolenthousiast het veld opgestormd worden om deze of gene op de schouders te nemen. Dat kan dus tegenwoordig niet meer. Dat is nou zo’n dingetje dat vroeger beter was. Leuker, gezelliger en plezieriger om bij te staan en naar te kijken. Blikjes bier, eieren, vuurwerk en te veel mensen die zich niet kunnen beheersen stonden aan de basis van de hekken en schotten in stadions.

Laten we teruggaan naar het stadsfeest, dorpsfeest, familiefeest en schoolfeest dat het Sinterklaasfeest is. Elke school gaat bij zijn eigen leerlingen en hun ouders te rade hoe Sinterklaas voor iedereen leuk is te maken. Elke gemeente kan zijn eigen intocht organiseren en daarbij, zoals dat hoort, de geëigende comités betrekken, zodat het een door de gemeenschap gedragen feest blijft.

Laten we afzien van de hype op de buis. In de begindagen van de televisie, in de tijd dat Zwarte Piet nog een zak had en roe, was het spannende tv, waar de kindertjes de klompjes voor uitdeden om op een rijtje op de grond Sinterklaas in wisten zij veel wat voor verre stad aan te zien komen. Elk jaar was er wel wat bijzonders en elk jaar was het mooi. Totdat het te groot werd, er beveiliging aan te pas moest komen met betonblokken en visitaties en gemeenten 4,5 ton kwijt zijn aan de organisatie. Geld dat ook aan de zorg besteed kan worden, om maar eens een actuele dwarsstraat te noemen.

Laat Ameland zijn Sinterklaasintocht organiseren zoals Ameland dat wil en laten Schiermonnikoog, Zaanstad, Amsterdam en Den Haag dat allemaal op hun manier doen voor hun ingezetenen. Met hun eigen dorpsbelangen en overleggen met vertegenwoordigers. Sint zal er een zucht van verlichting om slaken en de Pieten vast ook. En wat te denken van wijzelf en onze kinderen en kleinkinderen. Het wordt weer genieten!

Jeanet de Jong 

H. Clemenskerk te Nes op Ameland

H. Clemenskerk te Nes op Ameland

‘H. Clemenskerk te Nes op Ameland’ is een uitgave van 123 pagina’s dik over de parochie- en bouwgeschiedenis en met een volledige beschrijving van kerk, in- en exterieur. De geschiedenis begint in 1878. Met de publicatie werd begonnen in 2013, na de brand van de Sint Clemenskerk. Het eerste deel gaat over de oude kerk, het tweede deel over de brand en de wederopbouw die in 2017 begon. De schilderingen en glas-in-loodramen, de ingebruikname, opening en wijding staan allemaal in dit boekje beschreven. Het geheel is geïllustreerd met 220 foto’s.

Lees ook hier over het boek dat Henk Nota samenstelde.

• H. Clemenskerk te Nes op Ameland 
• Henk Nota
• Uitgegeven door Stichting Archief- en Documentatiecentrum voor r.k. Friesland
• ISBN 9789491141201
• 2018
• € 15,--

Column - De Doruns

Op het eiland circuleert, vooral op sociale media, een nieuwsmedium dat De Doruns heet. Het digitale blad met nieuwtjes, commentaren, advertenties vol grappen en grollen wordt in 2018 voor het eerst uitgegeven. Het blad ligt niet op straat, maar je weet hoe dat gaat met sociale media, je hoeft maar eenmaal met je ogen te knipperen en het is leugenbank- of kroegpraat. In wat de 25e editie wordt genoemd staat een commentaar op de Kunstmaand, die ook wel Kutmaand wordt genoemd. Kennelijk is niet iedereen tevreden over de kunstige uitstallingen op diverse locaties op het eiland. Geen piekfijne kunst, maar troep, volgens de schrijver, die overigens niet met naam genoemd staat. Wie de pen ter hand heeft genomen laat zich raden. Een eloquent scribent is hij niet, getuige de vele d- en t-foutjes. Een grapjurk is hij wel, althans in editie 25.

In het nieuwsblad wordt onder meer gewag gemaakt van de Feministische Vereniging NP, die begin december op Ameland wil gaan protesteren tegen wat zij een barbaars en vrouwonvriendelijk feest noemen. NP, dat staat voor Natte Poes, is uitermate geschokt na het zien van de vele beelden die op Internet zijn te vinden. Het lijkt alsof De Doruns de Amelanders waarschuwt om geen beelden van een bepaald evenement op Internet te zetten. Daar komt alleen maar narigheid van, lijkt De Doruns te willen zeggen. Daar heeft het medium een punt.

Minder grappig is editie 2, van juni 2018. Onkies is het gemanipuleerde beeld van journalist James Foley, in oranje overal, op zijn knieën, met een strijder van IS naast zich. De originele foto is slechts enkele ogenblikken voor zijn onthoofding genomen. Ritskemooi staat erbij. Zij zou zich hebben aangesloten bij ISIS, is het verhaal naast het afschuwwekkende beeld. De copyrightschendende en schokkende bewerking van de foto door De Doruns is gespeend van elk gevoel van humor. Hoe ver kun je gaan met een grap, voor deze misselijkmakend wordt? Editie 2 van De Doruns is die grens gepasseerd. 

Jeanet de Jong

Ver van het front?

'Ver van het Front? Friesland en de Friezen in de eerste Wereldoorlog' is een boek over Friezen in de Eerste Wereldoorlog. De invloed van de oorlog was enorm. Tienduizenden Friezen werden gemobiliseerd, vele Belgische en Franse vluchtelingen kwamen naar ons land en er waren interneringskampen voor buitenlandse militairen in Gaasterland en Leeuwarden. Daarbij spoelden er honderden zeemijnen aan en was er honger en distributie. Een groot aantal Friezen werd ingelijfd in het Amerikaanse leger en sneuvelde aan het front. Duizenden buitenlandse kinderen, die ernstig hebben geleden onder de oorlog, werden opgevangen. 

Deze vergeten oorlogsjaren worden in dit boek beschreven aan de hand van wat gewone mensen meemaakten. Gebeurtenissen in en personen uit vrijwel alle Friese gemeenten komen aan bod. Met meer dan 250 grotendeels unieke beelden. Ameland wordt genoemd in twee hoofdstukken die gewijd zijn aan de Waddeneilanden.

Koop het boek in de boekhandel of via deze link.

• Ver van het front? Friesland en de Friezen in de eerste Wereldoorlog
• Kees Bangma, Nykle Dijkstra, Sytze de Graaf en Ritske Mud
• Uitgeverij Louise
• ISBN 9789491536519
• November 2018
• € 39,50

WAD

Wad van Ruben Smit

'WAD, overleven op de grens van water en land' is het bij dat Ruben Smit maakte samen met de film WAD. Ruben Smit is gepassioneerd ecoloog en natuurfotograaf. Zijn foto’s staan regelmatig in nationale en internationale tijdschriften zoals National Geographic en Grasduinen. In 2005 was hij BBC Wildlife Photographer of the Year in the categorie ‘Diergedrag’.

Koop het boek in de Amelander boekhandel of bestel het via deze link.

• WAD, overleven op de grens van water en land
• Ruben Smit
• Uitgeverij Noordboek
• Hardcover
• ISBN 9789056154813
• 1 november 2018
• € 49,90

Column - Malta en Ameland

Als mediamens volg ik media en gebeurtenissen zoals met Jamal Khashoggi en Daphne Caruana Galizia. Khashoggi is de journalist die recentelijk het Saoedische consulaat in Istanbul binnenstapte om wat papieren te regelen en er nooit meer herkenbaar naar buiten kwam. Caruana Galizia was journalist op Malta en zij onderzocht duistere praktijken van bestuurders van het grote eiland. Het is inmiddels een jaar geleden dat zij de dood vond door een bom onder haar auto. De moorden op deze twee journalisten is een aanslag op de vrijheid van het woord. Moord is wel de meest gewelddadige reactie, het meest drastische antwoord op meningen waar je je niet in kunt vinden.

In de Leeuwarder Courant van zaterdag 13 oktober schrijft Stef Altena een groot artikel over hoe Malta een jaar na de aanslag erbij ligt. In de staart van dat stuk schrijft Altena over ene Ype Visser, man uit Harlingen die al heel lang op Malta komt. Visser suggereert dat het logisch is dat je gepakt wordt als je als journalist opschrijft wat je denkt dat goed is. En Visser vergelijkt Malta met Ameland. Op een eiland is het een kwestie van ‘leven en laten leven’, zegt hij, en Daphne Caruana Galizia hield zich niet aan die regel.

‘Leven en laten leven’, het zingt in mijn hoofd. Het klinkt heel aannemelijk, ‘leven en laten leven’; je niet zo druk maken om wat een ander doet, een ander wat gunnen zodat ook jou wat gegund wordt, je stil houden ook als je het ergens niet mee eens bent. Het klinkt logisch, maar het is een fuik. Dat ‘leven en laten leven’ biedt weinig ruimte aan publieke meningen. Dat ontdekte een Facebooker op Ameland, niet op het eiland geboren, die meningen heeft en ze ook liet horen. Hij kreeg zo vaak zulke vervelende reacties dat hij een moratorium op zijn Facebookpublicaties zette. Een van de kreten waarmee hij regelmatig in de hoek werd gebonjourd: “Jou binne gien echte Amelander”.

De dooddoener wordt vaker gebruikt en het zijn niet de allerslimsten die deze in de discussie gooien en daarmee het debat een foute wending geven. Onlangs nog, tijdens een avond over ‘De Stelp op De Stelp’, was niet iedereen overtuigd dat de gemeente een verkeerde keuze maakt. Er was een tegengeluid en normaal gesproken koestert elk debat het tegengeluid. Een op Ameland geboren gepensioneerde kon het niet verdragen: “Jou binnen gien echte Amelander!” Met andere woorden: hou je kop, je bent hier niet geboren en je woont hier nog maar 15 jaar, je hebt geen recht van spreken.

Iedereen kan fouten maken en iedereen mag af en toe ‘een beetje dom’ zijn, maar elk mens, elke eilander en elke Amelander met een beetje verstand en lef in z’n donder komt op tijd terug op uitglijders. Wat de ‘eilanders met een mening’ werd aangedaan is als het zaadje voor wat Daphne een jaar geleden overkwam en haar het leven kostte. Het is het begin van het einde van een fatsoenlijke gemeenschap en het einde van de democratie. Het zal toch niet echt zo zijn dat Ameland op Malta lijkt?

Jeanet de Jong

Ameland InZicht 20

Ameland InZicht 20

Ameland in Zicht magazine nummer 20 is een lustrumeditie met de mooiste verhalen en adembenemendste foto's van Ameland. Hij is online te koop via de webshop van VVV Ameland en ligt ook bij VVV Leeuwarden, voor de Ameland fans en vastewallers in 058 en omstreken.

Nummer 20 bevat verhalen over een eilander jager die een feestmaal bereidt, over het jutten en verdwenen schatten die tevoorschijn komen, muziek- en theaterspektakel Paardenkracht Mannenmoed, desperado's op het strand die redders in nood werden, over bakens in zee en wegwijzers op het Wad, over een levendige foodhal, met stukjes uit het dagboek van een lepelaar en het verhaal over de 30 jaar oude muts van Jan Scheltema.

Redactie: Ingrid Fischer (coördinatie), Jolanda de Kruyf (eindredactie), Roelof Tienkamp (eindredactie), Froukje Krist, Jeanet de Jong, Mark Kiewiet (vormgever), Jantina Scheltema (fotograaf).

Meewerkers aan dit nummer: Kees Vreugdenhil, Gerhard Kornelis, Jolanda Beverwijk, Nicole Nagtegaal, Johanna Oud, Jan A. Blaak.

• Ameland InZicht 20
• Uitgever Henk Huizinga
• € 5,95

De Bosatlas van de Wadden

Bosatlas van de Wadden

De Bosatlas van de Wadden brengt dit bijzondere UNESCO Werelderfgoed, het enige natuurlijke Werelderfgoed dat Nederland rijk is, in al zijn facetten en in al zijn schoonheid over het voetlicht. Van IJstijd tot zandsuppletie, van plankton tot zeehond, van priel tot kwelder, van eilanddynamiek tot terpen en wierden en van natuurherstel tot toerisme en internationale samenwerking. Honderden kaarten, illustraties en foto's - van luchtfotograaf Karel Tomeï en van de maker van de bioscoopfilm WAD, Ruben Smit - geven een samenhangend beeld van dit unieke stukje Nederland. 

Nergens ter wereld is er zo'n diverse en dynamische kustzone die continue gevormd wordt door wind en getijden. De Wadden is één van 's werelds belangrijkste ecosystemen. In 224 pagina's wordt u meegenomen op ontdekkingsreis door dit natuurgebied. De kenmerkende kaarten in Bosatlasstijl laten zien waar wandelende eilanden, geulen, zandplaten, trekvogels, zeehonden, vissers, scheepswerven, dialecten, terpen, volksfeesten en nog heel veel meer zich bevinden. En de heldere infographics geven inzichten in eendenkooien en de bijzondere onderwaterwereld die niet alleen bestaat uit flora en fauna.

De Bosatlas van de Wadden is de meest recente uitgave in een reeks thematische Bosatlassen van Noordhoff Uitgevers. In deze reeks verschenen onder andere Bosatlas van Amsterdam, Bosatlas van het Nederlandse voetbal, Bosatlas Nederland van Boven, Bosatlas van het cultureel erfgoed, Bosatlas van het voedsel.

Koop de Bosatlas van de Wadden in de boekhandel of bestel hem via deze link.

• De Bosatlas van de Wadden 
• Diverse auteurs
• Uitgeverij Noordhoff
• EAN 9789001120160
• 2 oktober 2018
• € 29,95

De Amelander oktober/ november/ december 2018

 

Column - Beste schoenen

L'ISLE SUR LE DOUBS - Vakantie. Inpakken. Wat neem je mee en wat laat je thuis. Het is één van die altijd weerkerende kwesties, één van de kleinere problemen in het leven. Ik kijk naar mijn geliefde bootschoentjes, de stappertjes waar ik al zoveel jaren plezier van heb en die ik zo graag draag. "Je bent aan nieuwe toe", zei een van mijn vertelmaatjes. "Het zijn mijn beste," sprak ik en daar was geen woord aan gelogen. Het zijn mijn beste bootschoentjes, gekocht voor zoiets als 7,50 of 9,90, misschien wel bij de Markthal. Ik weet het niet meer precies, maar ze zijn dan ook al oud. Ik heb geen vervangers van dezelfde soort kunnen vinden. Voor moederdag kreeg ik TOMS. Dat lijken bootschoentjes, maar dan wat degelijker gemaakt en verbonden aan een goed doel. Altijd goed, maar meer voor het nette werk. Op die TOMS ben ik zuinig. Dat stadium ben ik met mijn bootschoentjes al voorbij.

Schoenzaken bieden vergelijkbare paren voor een veelvoud van de prijs en dat is nu precies niet mijn bedoeling. Het zijn ook nooit de juiste; ze hebben onnutte tierelantijnen en zijn lang niet zo mooi als mijn blauw met witte ooit waren. 

Uiteindelijk zijn ze niet op de inventarislijst van de reiskoffer beland. Deze oude bootschoentjes, die toch al wat van de wereld hebben gezien, zijn niet meegegaan naar Duitsland, kwamen niet in Oostenrijk en staken niet de San Bernardinopas over met uitzicht op de Mont Blanc. Ze tripten niet door Noord-Italië, gingen niet langs de Gorges de Verdon en liepen niet door de Jura. In La Thuile, een toeristisch dorp in het gebied net onder Genève dat zich opmaakt voor het wintersportseizoen, kochten we nieuwe schoenen. Andere, heel andere. De bootschoentjes tref ik wel weer als deze reis voorbij is. Ik gooi ze nog niet weg. Ze kunnen volgende zomer nog best een seizoen mee.

Jeanet de Jong

Op Drift

'Op Drift' is het vierde boek van Thijs Visser. Het kwam in 2018 uit. Eerder verschenen ‘Terug naar de toren’, ‘De toren als getuige’ en ‘Als het torenlicht dooft’ van zijn hand. Hij schrijft in de traditie van zijn vader een spannend verhaal dat zich afspeelt tegen de achtergrond van het eiland Ameland. Thijs Visser maakt er romantische thrillers van door er naast de romantische component spannende gebeurtenissen in te verwerken. De oud-communicatiedeskundige heeft met 'Op Drift' een kwartet compleet.

• Op Drift
• Thijs Visser
• Arendsnest UITGEVERIJ
• ISBN 978-90-8153306-5
• Prijs € 19,90

Lees hier meer over Op Drift.

Column - Reuzen met Rôggeparade

Het Rôggefeest deed een enquête en vroeg onder meer naar ideeën. ‘Haal Royal de Luxe naar het eiland’, was een van de opmerkingen. Dat zal voor het Rôggefeest bij een idee blijven, want het bedrag dat nodig is om de reuzen naar Ameland te halen heeft wat nullen te veel.

Tot onze verrassing zagen we toch een klein beetje Rôggeparade in de reuzenoptocht in Leeuwarden; muziekgroepen op vrachtwagens begeleidden de gigantische poppen. Honderdduizenden mensen, dwaalden door de stad en het ging er ontspannen en rustig aan toe. Leeuwarden laat zich van zijn mooiste kant zien en de reuzen van Royal de Luxe dragen daar met hun voorstelling aan bij. De poppen zijn mooi, de techniek erachter interessant, de menskracht die het zaakje in beweging moet zetten bewonderenswaardig, maar het meest bijzondere is dat poppen, reuzenpoppen, in een menigte van tienduizenden een enkeling weten te vinden om contact mee te maken.

Ik heb het met eigen ogen gezien en had zelf ook de tranen in de ogen, toen een zwaar gehandicapte jongen in een rolstoel op de Tweebaksmarkt samen met zijn vader onder het lint door mocht rollen. Hij stond bijna midden op de brede straat toen de enorme Xolo, een pikzwarte hond van drie meter hoog, op hem af kwam. Xolo kwam met zijn snuit tot bij het gezicht van de jongen en even ging diens spastische hand naar de snoet van het dier. Xolo bewoog zijn oren, likte en snuffelde en keek de jongen in de ogen. Vader zag het vanachter de rolstoel aan, een medewerker van Royal de Luxe zat op een metertje van het tafereel om de situatie te regisseren. Centimeterwerk, millimeterwerk en de gebaren van de mastodont zijn zelfs zo klein dat het diep ontroert. Je vergeet dat het hier om leer en staal en touwen gaat, om een marionet, een levenloos ding. Hoe lang duurde het stille spel? Een minuut? Vast niet veel langer.

Die minuut was een van de goudomrande momenten van de dag dat de Reuzen van Royal de Luxe door Leeuwarden liepen. Het zijn maar poppen, het is maar theater, maar wel straattheater met poppen die het hart raken. Dat van de jongen, van zijn vader, van mij, van de vrouw in de groene jurk bij wie de tranen over de wangen rolden. Zij had foto’s gemaakt van de hond en de knaap en ze vroeg aan de vader of hij ze wilde hebben. Ze hadden elkaar nog nooit eerder gesproken en raakten ter plekke emotioneel in gesprek. De emotie van de jongen zal alleen de vader kunnen duiden, maar ik durf te wedden dat Xolo zijn dag maakte.

Royal de Luxe naar Ameland halen is niet nodig als steden zoals Leeuwarden de risico’s van een dergelijk reuzenproject op zich durven te nemen. Chapeau! Voor Leeuwarden en LF2018. Ameland heeft voor die dikke drie miljoen nog wel iets anders op haar prioriteitenlijstje staan. Geen theater, maar iets waar men in het dagelijks leven generaties lang profijt van kan hebben. Theater regelt het Rôggefeest wel, of De Hort Op of een van de andere gezelschappen op het eiland. Misschien is er een groep die begin december op Ameland met reuzen aan komt zetten. Ik kijk er nu al naar uit.

Jeanet de Jong

Tik Column in bij 'Zoeken in dit blog' of klik op Label 'column' onder dit bericht om meer columns te lezen.

Column - Skiemere met bokkepootjes

Tante Grietje was een vriendin van ons moeke. Ze was net als moeke van 1920. Moeke was van eind januari en Grietje van eind februari. Moeke werd 76 en tante Grietje 98. Op welke leeftijd een moeder ook sterft, het is altijd te jong. Als kind en kleinkind wil je moeke en oma bij je houden, maar het was tante Grietje haar tijd.

Het was een onconventionele dienst in de Herenwegkerk: zonder zingen maar met muziek. Daniël mocht er op zijn accordeon spelen, want de accordeon was een geliefd instrument in huize Nagtegaal-Visser. Er waren geen bloemen: Tante Grietje hield van bloemen in de tuin en bloemen in de natuur. Er was geen cake bij de koffie, maar een sukermantke, want dat presenteerde oma altijd, vertelt een van de kleinkinderen in de kerk.

Ik herinner me tante Grietje niet van de accordeon of van het sukermantke, maar van bokkepootjes. Pappe en moeke waren bevriend met Arend en Grietje. Niet alleen was moeke een vriendin van Grietje, Arend was de vriend van pappe. En zo kwam het dat voor de trouwerij van Arend Nagtegaal en Grietje Visser Hannes de Jong en Janke de Boer werden uitgenodigd. En, zoals tante Eeke dat zo mooi kon vertellen (in dichtvorm), daar was nóg een gast. En die heette Cupido. Op die bruiloft raakten pappe en moeke verliefd en niet veel later trouwden ze zelf.

Ik kan me niet anders herinneren dan dat ome Arend en tante Grietje bij ons over de vloer kwamen. In die tijd hielden de vrouwen van het dorp wel eens dameskransjes en met de mannen samen skiemeravondjes. Gek, waren wij kinderen daarop. Je kreeg als kind even alle aandacht van die tantes, waarna zij weer verder gingen met hun gesprekken. Waarover? Dat weet ik niet, want wij bleven daar niet bij zitten. Het zal over het weer zijn geweest, over het werk, de kinderen natuurlijk en over wie het met wie deed. Vrouwenpraat, zeg maar, dat ook in die tijd (een halve eeuw geleden) niet zoveel verschild zal hebben van mannenpraat. Wat me vooral bij is gebleven zijn de geluiden die de vrouwen maakten. Het energieke praten en vooral het lachen. Van sommigen zit de lach nog altijd in mijn oren. Wij kinderen hielden ook van de dameskransjes vanwege de lekkere koekjes en chocolaatjes die gepresenteerd werden bij de koffie en thee. Er bleven altijd wel een paar over voor ons: chocoladetruffels en ijscups met van die harmonicapapiertjes, pencees en bokkepootjes. Zeg ‘bokkepootjes’ en ik ben zo terug in die kamer aan de O.P. Lapstraat met een stel vrouwen op de bijgeschoven stoelen en moeke die heen en weer loopt met de theepot.

Tante Grietje maakt haar laatste reis en kan zich bij haar Arend voegen. Ome Arend staat in het hiernamaals vast en zeker regelmatig op de arrenslee met zijn vriend Hannes en tante Grietje zal in de hemelwinkel hoogstwaarschijnlijk op zoek gaan naar sukermantkes. Ze gaat natuurlijk haar vriendin Janke opzoeken. Om te skiemeren. Met bokkepootjes.

Jeanet de Jong

Column - Duurzaam toerisme

Toerisme is een zegen. Het biedt een economische basis aan een gemeenschap. Het kan een vloek worden als het uitgroeit tot overtoerisme. Toerisme kan namelijk omslaan naar een staat waarin de druk op een gebied, de infrastructuur en de lokale bevolking zo groot wordt dat mensen zich er niet meer lekker bij voelen. Omslaan is eigenlijk niet het goede woord, want het gaat sluipend, metertje voor metertje.

We kennen de voorbeelden. Amsterdam is nu in het nieuws wegens de nachtelijke bandeloosheid. Afgelopen week was de film The Beach op televisie te zien. Thailand zag zich genoodzaakt het strand van dit eilandje voor een paar maanden te sluiten. Het werd overlopen met mensen die het op hun bucketlisthadden gezet. Schrikbeeld voor alle toeristische gebieden is Venetië. Een stad zo mooi, maar waar de eigen bevolking het niet meer trekt.

Ameland heeft hier en daar trekjes van een gebied met overtoerisme. Wanneer 1500 kinderen uit groepsaccommodaties en masse een speurtocht doen, inclusief vlaggen jatten, dan zijn er bedrijven die zich woest maken om hun verdwenen vlag en andere bedrijven die zich gedwongen voelen de deuren tijdelijk te sluiten. Ze worden overlopen. Soms kloppen de speurtochters op willekeurige adressen aan en vragen dan of ze binnen een foto mogen maken. Dat groepsleiding zoiets kan bedenken is bijna niet te bevatten. Maar het gebeurt en de dorpelingen moeten zich ermee redden.

Overtoerisme gaat ook over de druk die toerisme legt op vastgoed en infrastructuur. Predicaten als idyllisch of pittoresk - we lezen die kwalificatie voor de Amelander dorpen regelmatig - zijn in dit verband ongepast. Bij zo’n omschrijving wordt het plaatje voor de leefbaarheid gesteld. Hollum is niet pittoresk. Hollum is een dorp met mooie straten, straatjes om mijn part, als je het dan per se klein wil maken om harten te veroveren, en Hollum is net als Ballum, Nes, Buren en de Kooiplaats een dorp waar geleefd wordt. Gewoon, levendige dorpen, geen openluchtmusea.

Hier en daar zijn wat bijzondere, zeker geen idyllische, bewegingen gaande. Zo wordt er een parkeerplaats middenin een dorp aangelegd dat verkeer in het dorp stimuleert en wordt de man die de energieverslindende terrashaarden introduceerde op het eiland naar voren geschoven als duurzame ondernemer. Waar de gemeente groen licht in het buitengebied plaatst, schittert het nieuwe vakantiepark je tegemoet met de ontelbare en felle buitenlampen die in de nacht een grote bijdrage leveren aan de lichtvervuiling. Net als het pension, dat onlangs verbouwde en de terrassen aan de beschermde kant van het dorp ’s nachts vol in het licht zet.

Duurzaam eiland en duurzaam toerisme is niet zo ingewikkeld, maar je moet het wel willen. Met z’n allen. Eilanders en bezoekers. Op Ameland staat de knop ‘duurzaam toerisme’ nog lang niet vol op ‘aan’. Kijk nog even hoe het Amsterdam en Venetië verging.

Jeanet de Jong

Poolkoorts

Poolkoorts

'Poolkoorts Arctic Fever' is het tweetalige boek van B.C. Epker en Peter du Gardijn. Het is een boek met illustraties van B.C. Epker en gedichten van Du Gardijn. Onderwerp is de Groenlandvaart van 17777 van Hidde Doiirks Kat. Het boek kwam in 2018 uit, het jaar waarin ameland Eiland van Hidde Dirks Kat was.

In Museum Sorgdrager was in dat jaar een tentoonstelling met de titel Poolkoorts.

Het boek is in Museum Sorgdrager te koop.

• Poolkoorts Arctic Fever
• B.C. Epker en Peter du Gardijn
• Eigen uitgave
• 2018
• € 19,95

De Traanjagers

Anne-Goaitske Breteler sprak met Friese walvisvaarders die op de Willem Barendsz hebben gevaren en na de Tweede Wereldoorlog op walvissen hebben gejaagd.

Breteler bezocht walvisvaarders thuis en beschrijft in haar boek hun herinneringen. De sfeer aan boord, de achtergronden en motieven van de vaarders, de avonturen in de havens die onderweg werden aangedaan passeren de revue, evenals de walvisjacht zelf. Maar ook de twijfel en ambivalentie die tot op de dag van vandaag als een schaduw over deze jeugdherinneringen hangen. Voor het nieuwe boek De Traanjagers kwam ze ook thuis bij Cor Gransbergen die zelf met zijn vrouw Hennie het boek 'Een walvis als boterham' schreef.

Koop het in de boekhandel of bestel het boek via deze link.

• De Traanjagers
• Anne-Goaitske Breteler
• EAN 9789462983816
• Uitgegeven door Amsterdam University Press
• Mei 2018
• € 18,95

WPDetails #06

'WPDetails' is het personeels- en relatiemagazine van Wagenborg Passagiersdiensten. In dit nummer onder meer artikelen over KNRM en WPD, of ze elkaar weten te vinden, Collega Rederij Danser van Gent, het managementteam van WPD.

WPDetails wordt gratis huis aan huis bezorgd op de eilanden Schiermonnikoog en Ameland.

• WPDetails #06
• Uitgegeven door Wagenborg Passagiersdiensten
• Jaargang 3 - juli 2018

Ameland InZicht 19

Ameland InZicht 19

Ameland in Zicht magazine nummer 19 is het zomernummer van 2018, vol artikelen over strandvertier, inspiratie voor lekker eten, wellness voor het paard, watersport en kicks op zee, een heel bijzondere zelfgemaakte motor, droogvallen op het Wad, commandeur Kat en het zomerprogramma van Eiland van Hidde Dirks Kat en een tip van de sluier van De Hort Op en Skiemer Wad, tips voor leuke nieuwe boeken over Ameland en een teaser over Paardenkracht Mannenmoed.

Te koop via de webshop van VVV Ameland.

• Ameland InZicht 19
• Zomer 2018
• € 5,95

Column - Nul komma een beetje

Als we in de media lezen over terrorisme en beelden zien van aanslagen, dan is het altijd van over’t Wad. Zoiets vindt niet plaats op de ouwe pôlle en dat is een geruststellende gedachte bij een verschrikkelijke trend. We leren zo langzamerhand te leven met het idee dat aanslagen erbij horen. Risico van het leven, zeg maar. Dat de gruwelijkheden over’t Wad plaatsvinden houdt niet in dat het op Ameland altijd pais en vree is. Er vindt op het eiland zo nu en dan iets plaats, dat je er niet zo zou verwachten. Op een terrorismeschaal van 0 tot 10 ligt het op nul komma een beetje, maar een beetje is niet niks.

Als het gaat om bedreiging van bestuurders, dan is dit eiland niet van terroristische smetten vrij. Een terrorist is iemand die geweld gebruikt om een politiek doel te bereiken. Het terrorisme op Ameland haalt de media niet, gaat niet gepaard met jongens met een bivakmuts die de burgemeester in de loop van een geweer laten kijken. Wat de burgervader Wil Houben van Voerendaal beleefde of wat Aboutaleb van Rotterdam meemaakt treft men op Ameland niet aan. Wat de Panorama en Telegraaf meemaken is voor Ameland, gelukkig, een ver van onze bed show, een show die te beleven is in Amsterdam, Rotterdam en andere grote steden en verre oorden.

En toch is Ameland niet vrij van dreigementen. De hardloper die schrikt van een loslopend keffertje en daar wat van zegt, wordt afgeblaft door de baas van het beest met de woorden: “Pas maar op, ik weet wel waar jij woont!” Pas maar op, ik weet wel waar je woont? De hardloper schrikt nu ook van de dreigende taal van de eilandgenoot.

Bestuurders worden soms bedreigend toegesproken als er weer eens iets is voorgevallen dat deze of gene niet welgevallig is. En ook schrijver dezes heeft, in de rol van reporter, meermalen een dreigement naar het hoofd geslingerd gekregen. Onlangs nog. “Als onze partij nadelen ondervindt van de publicatie, dan ...” Dat ‘dan …’ wordt vervolgens niet concreet omschreven. Worden dan je poten gebroken, de tanden uit je bek geslagen, je tuin vol gegooid met stront? Wat, als dan? De bedreigingen worden zó algemeen gesteld, dat er moeilijk aangifte van te doen is. ‘Ik weet waar je woont’ is op zich niet bedreigend. Het gaat om de toon, de blik en de context van de opmerking.

Als iemand een kwestie met een eilandgenoot heeft, dan is het toch de gebruikelijke Amelander weg om even met elkaar om tafel te gaan, een kop koffie te pakken en het er over te hebben. Als het tegenzit ga je uit elkaar met een meningsverschil, als het meezit eindigt het met een paar borrels en een stevige handdruk. Maar nooit, nooit met de dreigende woorden: “Pas maar op, ik weet wel waar je woont,” of “Als, dan …”
Nul komma een beetje bedreigend is namelijk ook bedreigend en elkaar bedreigen hebben we op Ameland helemaal niet nodig.

Jeanet de Jong

Column - Op Ameland is het heerlijk koffiedrinken

Zette die regisseur van Redbad, Roel Reiné, Ameland in het praatprogramma van Eva Jinek nu even neer als kleinzielig? Omdat de handhaver aan kwam zetten toen hij met zijn crew Oost-Ameland om kwam ploegen. Omdat hij er niet met een helikopter mocht vliegen of met een drone de beesten verjagen? Omdat het regisseurtje in Amerika heeft gewerkt en daarmee weet hoe het hoort: bezetten, confisqueren, drammen, niet aan afspraken houden en precies doen wat jij in de kop hebt? We zien dagelijks in de media waar die Amerikaanse ‘ik doe precies wat me in de kop opkomt-politiek' toe leidt en Roeltje Reiné is al zó Amerikaans dat hij daar een exponent van is. Roel Reiné first!

Inmiddels zijn er al Amelanders die zo de buik vol hebben van de arrogante crew van Redbad dat ze weigeren de trailer te bekijken, laat staan de hele film. Een hoogleraar Friese taal ontwaart duistere zaken in de rolprent en waarschuwt voor de populistische, ideologische onderstroom die refereert aan het oplaaiend nationalisme. Ik geef het iedereen hier maar even mee. Kijk uit je doppen!

De openluchtvoorstelling in Leeuwarden wordt vast en zeker een spektakel en als de Amelanders, die de film wel willen zien, naar de bios gaan, zullen ze ongetwijfeld op het puntje van hun pluchen klapstoel zitten om het eilander strand en de eilander figuranten eruit te pikken. Uiteraard pikken we het niet om door Reineetje te worden neergezet als truttebollen die niet snappen waar het in de grote filmwereld om draait.

Gelukkig hebben we Douwe Egberts nog. Elke keer weer is het genieten van de reclameboodschap met dat heerlijke liedje, het beeld van de veerboot naar het eiland en de geur van koffie die van het beeldscherm spat. Ameland is het eiland waar het zo heerlijk koffiedrinken is. Smakelijk bakje, allemaal, ik schenk er nog een in.

Jeanet de Jong

Arctisch Kookboekje

Hidde Dirks Kat

Het Arctisch Kookboekje is een klein en bijzonder boekje, het een omkeerboekje. Het gaat over de victualie van walvisvaarders en over de pappot bij moeke thuus. De Amelander vrouwen moesten zich zien te redden terwijl hun mannen op zee zaten. En dat deden ze over het algemeen heel goed. Aan de ene kant is te lezen over de lotgevallen van de walvisvaarders en wat zij aan boord en in Groenland aten en aan de andere zijde is te lezen over de vrouwen en hun eilander eetgeschiedenis. 

Het kleinood is uitgegeven in het jaar dat Ameland Eiland van Hidde Dirks Kat was, in 2018. 

De walvisvaarders van de achttiende eeuw vingen in de wateren tussen IJsland en Groenland robben en maakten langs de kust van Groenland walvissen buit. Er werd goed mee verdiend, destijds, maar het eten aan boord was soms heerlijk en vaak niet te hachelen. De mannen kregen vaak te weinig voedingsstoffen binnen, waardoor ze scheurbuik kregen. Het Arctisch Kookboekje gaat juist over voedzame maaltijden. Er staan gerechten in die de mannen door de scheepskok en door de Inuit voorgeschoteld kregen, geïnspireerd op de reis die commandeur Hidde Dirks Kat in 1777 en 1778 maakte.

 

Zo is er een recept met walvisvlees en een van zeehondensoep in het boekje geslopen. 

Aan de andere kant staat onder meer het recept van het gerecht dat Jantje Jans voor haar man Hidde maakte als welkomstmaaltijd. Geen vis, want dat had hij al genoeg gehad, dacht Jantje. Ze maakte zoetigheid, zoals witte bessenvla en citroentaart naar een recept uit 1774. Dat en nog veel meer is in dit juweeltje van een boekje te lezen, een boekje dat royaal is verluchtigd met sfeervolle illustraties.

Lees hier meer over het Arctisch Kookboekje.

Tijdens het Verhalenpad van Hidde Kat komt het Arctisch Kookboekje ook aan bod. Deelnemers aan het Verhalenpad kunnen het boekje bij de vertelgids verkrijgen.

Jantje Jans

• Arctisch Kookboekje
• Uitgegeven door de Amelander Musea
• 2018
• € 5,--

Column - Mazzelaar

Die Jeppe van de VVD is een mazzelaar, dat hij deze week op televisie verscheen en niet twee maanden geleden. Hij doet uitspraken in de uitzending over Ameland in de serie De Eilanden die op z’n best controversieel zijn te noemen. Midas Dekkers en zijn redactie hebben Jeppe Groenewold weten te strikken voor een paar pittige uitspraken over de bereikbaarheid van Ameland.

Waar alle geïnterviewden, van Fryske Gea terreinbeheerder, emigrant, genealoog, NAM-medewerker tot jager, roemen over de zelfstandigheid van het eiland en eigengereidheid van de eilanders en de noodzaak om dat te bewaken en bewaren, roept Jeppe om een dam. Een dam maakt het makkelijker om het eiland te bereiken, het kan zonder al te veel vertraging en het kan dag en nacht. Dat levert, wat Groenewold betreft, alleen maar voordelen op. En de toeristen blijven toch wel komen, is zijn idee, ook al is Ameland dan geen echt eiland meer. 

Ik durf te wedden dat Jeppe en zijn VVD, met dit vloeken in de kerk, geen zetel in de gemeenteraad had gekregen als de uitzending van Midas Dekkers voor 21 maart op de televisie te zien was geweest. Ik vermoed, weet bijna zeker, dat de VVD-voorman aardig solo was komen te staan en bij lange na de kiesdrempel niet gehaald zou hebben. 

En wat de VVD betreft: ik heb een beetje met de partij te doen. Tuurlijk, Jeppe zei wat hij zei à titre personnel, maar iedereen weet hoe het gaat op deze pôlle. Wat gezegd is, wordt hem ook aangerekend als lokale politicus. Het begint erop te lijken dat de VVD met Jeppe en zijn uitzonderlijke ideeën een paard van Troje heeft binnengehaald. 

Jeanet de Jong

Column - Kallemooi en paardenreddingboot

Op buureiland Schiermonnikoog ergert men zich en ik voel mee met de buurtjes. Met Pinksteren is het daar feest, met spelletjes, muziek en een haan die in een mand in top van een achttien meter hoge mast wordt gehangen. Die haan kraait voor vruchtbaarheid en dat is mooi, want een beetje vruchtbaarheid kan elk eiland wel gebruiken. De Schiermonnikogers koesteren dan ook hun jaarlijkse gebruik.

Mensen die instaan voor dierenwelzijn en die daar ook voor op de barricaden gaan, menen dat het zetten van een levende haan in een mand in top van een hoge mast dierenmishandeling is. Via protestacties en langs de juridische weg willen ze Kallemooi een halt toeroepen. Op social media is de kritiek ongezouten en dát is voor eilanders weer onverteerbaar. De Leeuwarder Courant sprak met leden van de Kallemooi commissie en dat levert een paar pittige citaten op. “Het is een vorm van onverdraagzaamheid. Als je de tweets ziet die naar de burgemeester zijn gestuurd. Anonieme hooligans smijten virtuele bakstenen naar de maatschappij. Ze hebben hun bek in de schijterij.” Ja, die Schiermonnikogers hebben meer dan de buik vol van de schreeuwers die de reünie van eilanders en het feest voor jong en oud lijken te willen verstieren.

Die haan, die zit overigens prima in zijn mandje. Voorzien van natje en droogje, in de gaten gehouden via een camera en met een dakje boven zijn hoofd tegen de regen. Hij hoeft er ook maar een paar dagen te zitten. Van zaterdagavond voor Pinksteren tot de ochtend van Derde Pinksterdag heeft het diertje een uitzicht als geen ander.

Het wachten is op de eerste protestactie tegen de demonstratie van de paardenreddingboot. Met wat kwade wil kun je dat best als dierenmishandeling beschouwen. Dat daar nog geen tweetcampagne over is verschenen kan je alleen maar verbazen. Misschien moeten we maar geen slapende honden wakker maken. Fijne Pinksteren allemaal en de Schiermonikogers in het bijzonder.

Jeanet de Jong

De Hort Op

Het programmaboekje van 'De Hort op', de muziek- en theaterroute in 2018, in het jaar dat Ameland Eiland van Hidde Dirks Kat was en Leeuwarden-Fryslân Culturele Hoofdstad van Europa.

• De Hort Op
• G.M. Metz - Tekst
• Uitgegeven door Stichting De Hort OP
• 2018