AMSTERDAM
- Martin Bril (Utrecht, 21
oktober 1959 – Amsterdam, 22 april 2009) was een Nederlandse columnist, schrijver en dichter. Hij kwam ook op Ameland en schreef er een
column over voor de Volkskrant. Deze keer publiceert dit blog niet over een boek maar over een kostelijke column van Bril.
Martin Bril − 25/05/02
Op het eiland Ameland zijn niet veel wegen. Er is zelfs maar
één weg die de dorpen Hollum, Ballum, Nes en Buren verbindt, en die heet dan ook
Verbindingsweg....
Bij het dorp Ballum bevindt zich een rotonde in de
Verbindingsweg. Het is een beetje een speelgoedrotonde, maar dat geeft niet - je moet er toch
omheen. Grote rotondes, kleine rotondes, ze zijn allemaal rond en je moet er omheen. Was
het maar anders.
Op de rotonde van Ballum kun je vier kanten op. Naar Hollum
(4 kilometer) en de vuurtoren (5 km), naar Nes (6 km) en Buren (8 km), naar Ballum zelf
(-) en naar het vliegveld (-) en het strand (2 km).
Aan de weg naar Ballum, of eigenlijk aan de rand van Ballum,
ligt een uitspanning die Plaza Het Kruispunt heet. Het is een fastfood-restaurant met een
terras. In het weiland ernaast lopen schapen rond.
Deze week zat op een ochtend een oude man op het terras.
Zijn grijze haar krulde onder een geruite pet vandaan. Hij was de enige gast.
De zon scheen.
Dit is op Ameland een wonderlijk fenomeen. Als het op het
vasteland regent, schijnt op Ameland de zon. En schijnt op het vasteland de zon, dan
schijnt hij op Ameland nog beter. Al jaren pleiten de eilanders daarom voor een speciaal
weerbericht dat de onwetenden van dit fenomeen op de hoogte moet stellen. Het komt er niet van.
Misschien laat de wetenschap het afweten.
Goed.
De man had de blik vooral gevestigd op het vliegveld, dat
wil zeggen: op de verkeerstoren daarvan die aan de overkant van de rotonde stond, schuin
achter een pony-boerderij. Achter het glas van de toren bewoog af en toe wat. Naast de toren,
langs de bochtige weg naar het strand, stonden twee kleine vliegtuigen.
Op zeker moment klonk in de verte het nerveuze snorren van
een motor. De man begon de hemel af te speuren, tot hij het bijbehorende vliegtuigje in
de smiezen had. Het vloog veel hoger dan je op basis van het geluid zou denken. Toen het
vliegtuig boven de rotonde was, begon het aan een lange, duikende curve, over Hollum in de
verte, en terug naar Ballum en de landingsbaan van het vliegveld. Twee parachutisten waren
intussen uit het toestel gesprongen.
Aanvankelijk waren het stippen, maar al snel gingen hun
parachutes open; grote, vrolijke gevaartes waar de mannen spartelend onder hingen. Ze kwamen
razendsnel naar beneden, veel sneller dan je zou willen.
De oude man op het terras van Plaza Het Kruispunt stak een
sigaret op. Hij dacht aan een zonovergoten voorjaarsdag in 1944, toen hij boven Friesland
een geallieerde bommenwerper aangeschoten zag worden door een Duits jachtvliegtuig. Een
lange, zwarte rookpluim was uit de bommenwerper gekomen, en vlak voor het toestel naar
beneden dwarrelde, sprongen er vier mannen uit. Van een van hen ging de parachute niet
open.
Steeds sneller en sneller viel hij, een donkere stip tot het
laatst aan toe, maar toen was hij al niet zichtbaar meer.
De oude man dacht daaraan, zoals hij altijd aan die dag in
1944 dacht als hij op een mooie dag een parachutist naar beneden zag komen. Het was een gedachte
die bij hem bleef tot de parachutisten met hun kleurige schermen veilig op de grond
waren. Daarna was het net alsof ze nooit naar beneden waren gekomen. De herinnering had het
heden uitgewist. Het duurde even voor de oude man weer op Ameland was, aan de rand van
de rotonde in de Verbindingsweg ter hoogte van Ballum, in het jaar 2002.
