Duinen Ameland

'Duinen Ameland' is een advies van mr. H.H. Huber, advocaat te Leeuwarden, over aanspraken van het Rijk op duingronden en kwelders op het eiland Ameland. De uitgave is jonger dan 1879, dat was het jaar dat Huber zijn advies uitbracht. 

In deze uitgave is de oorspronkelijke tekst zonder wijzigingen en verbeteringen overgenomen door D.T. Reitsma. 

Het stuk is geschreven om zicht te krijgen in de achtergronden van de eind 19e eeuw op de vastgestelde grens op Ameland tussen particuliere eigendommen en grond van de Staat en over de markering van die Staatsgronden met een kilometers lange prikkeldraad afrastering. 

• Duinen Ameland
• H.H. Huber
• Maart 1879

1902 - Ruim honderd jaar badleven op Ameland

'Ruim honderd jaar badleven op Ameland' is een boekje dat staat uit een kaft en een middenvel, met twee nietjes in de rug. Zelfs de binnen- en achterkant van het kaft zijn bedrukt. Zo heeft het boekje 8 pagina's gevuld over het badleven. Belangrijkste bron is het boek van J,. Roorda over de Zeebad-Inrigting op Ameland. Wie het heeft uitgegeven is niet in het boekje aangegeven, net als onduidelijk blijft wie het geschreven heeft. Het origineel zal uitgegeven zijn rond 1902, getuige de teksten. Het was de tijd dat met in het eerste kwartaal van dat jaar 545 mensen over het wad zette en in het tweede kwartaal wel 1019. De maand juli overtrof alles. Op een dag, 20 juli 1902, werden er wel 200 passagiers overgezet. 

Het boekje is anno 2021 voor een paar centen te koop in Museum Sorgdrager aan de Herenweg in Hollum. 

• Ruim honderd jaar badleven op Ameland
• schrijver en datum uitgave onbekend

1941 - Een huis op wielen

Editie 1941

Een vakantie dreigt in het water te vallen, maar uiteindelijk komt alles goed en was het huis op wielen een fantastisch vakantie onderkomen op Ameland. Als de vakantie voorbij is rolt het huis op wielen naar het vasteland en daar is ook veel goeds, schijft Renes-Boldingh.

‘Een huis op wielen’ is een van de boeken van M.A.M. Renes-Boldingh, met in de eerste druk illustraties van Jaap Veenendaal. De tweede druk van 1948 is geïllustreerd door Rein van Looy.  

• Een huis op wielen
• M.A.M. Renes-Boldingh
• Uitgever A. Roelofs van Goor, Meppel - 
• 1941 - tweede druk 1948

1948

1941 - Kruistocht om het eiland

'Kruistocht om het eiland' is een roman uit 1941. “Het was een dag in Mei, vlak voor zijn vijftiende verjaardag, dat Foppe Gabes zijn eerste reis naar de vaste wal maakte. Een gulle zon stond boven het groene eiland en glom op de witte blinkers in het Noorden.” Zo beginnen de avonturen van de jongen van het eiland. De geschiedenis wordt in 264 pagina’s uit de doeken gedaan.

Scheffer droeg het boek op aan zijn vrouw.

Het boek is anno 2021 in het tweedehands circuit nog wel te vinden.

• Kruistocht om het eiland
• Scheffer Age
• Uitgever Arbeiderspers te Amsterdam
• 1941

1936 - Ameland: een sociaal-geografische studie van een Waddeneiland

Dieuwke Aagje Brouwer schreef 'Ameland: een sociaal-geografische studie van een Waddeneiland' in 1936 als haar proefschrift. Het werd in Amsterdam als boek uitgegeven. Ze studeerde ermee af aan de Rijksuniversiteit van Utrecht.

Dieuwke Brouwer werd in 1908 in Harlingen geboren en stierf in 1998 in Bilthoven.

Het boek is alleen nog antiquarisch aan te schaffen.

• Ameland: een sociaal-geografische studie van een Waddeneiland
• Dieuwke Aagje Brouwer
• 1936

1837 - Zeeplanten of voorlezingen uit het Noorden

Zeeplanten

'Zeeplanten of voorlezingen uit het Noorden' is Verschenen onder pseudoniem Insulanus. Het is een boek met verhalen over Ameland, Terschelling en meer gebieden uit het noorden van het land.

Het boek is via deze link digitaal te lezen.

Het boek is antiquarisch nog wel te koop (april 2022).

• Zeeplanten of voorlezingen uit het Noorden
• Insulanus
• Uitgegeven door F. Holtkamp Sneek
• Januari 1837

1946 - Onder het Torenlicht

Originele versie van Onder het Torenlicht

‘Onder het Torenlicht’ is een beroemd boek op Ameland. Het kwam in 1946 en werd door Thijs Visser geschreven. Het is een historische roman, geïnspireerd op ware gebeurtenissen van het leven op het eiland en van enkele families in Hollum. Er waren mensen die zich herkenden in het verhaal en sommigen daarvan waren daar niet van gecharmeerd. Het leidde liet lang na de uitgave tot een verkoopverbod en sindsdien is het boek een collectorsitem. Aan het einde van de 20ste eeuw werd er wel eens 125 euro voor betaald. 

Inmiddels is het verbod verjaard en maakt niemand zich meer echt druk om de herkenbare figuren. Het is herdrukt, bewerkt door Thijs Arend Visser, zoon van Thijs Visser. 

• Onder het Torenlicht
• Thijs Visser
• 1946

1946 - Zoon van Ameland

Zoon van Ameland

'Zoon van Ameland' is een levensbeschrijving van Johannes de Jong, kardinaal De Jong, door Albert Kuyle.

• Zoon van Ameland
• Albert Kuyle
• Uitgeverij In Duysent Sorghen
• 1946

1911 - Jaarboek der Vereeniging voor Nederlandsch-Luthersche Kerkgeschiedenis - Deel IV

Jaarboek

Dit jaarboek uit 1911 is een 141 pagina's dik boek met ondermeer teksten over de Lutherschen op Ameland.

Het boek is antiquarisch nog wel te bemachtigen.

• Jaarboek der Vereeniging voor Nederlandsch-Luthersche Kerkgeschiedenis - Deel IV
• Prof. Dr. J.W. Pont
• Uitgegeven door Ten Brink en De Vries
• 1911

1930 - Villa Oorwurm op Ameland

Villa Oorwurm op Ameland

'Weet, wat de kinderen verleden jaar zeiden, toen we thuis kwamen van de reis en weer al onze gemakken en gerief hadden? Onze waterleiding en ons gas, onze telefoon en onze piano? Toen zeiden al die kinderen in koor: "Een volgend jaar naar Ameland." En dat deden ze. De familie belandt in Villa Oorwurm in Nes en beleeft allerhande avonturen. Het boek is verluchtigd met de mooiste illustraties van de aankomst op de pier in de regen, Villa Oorwurm, de potten en pannen op een bankje, het seintoestel, silhouet van Nes, een zandpad in Hollum (nu Zuiderlaan), een boerin op klompen en in klederdracht, de dorpsomroeper in Nes, het Oerd (met een eenzame boom), zeilboot op het Wad, dorpsweg in Nes, lampionoptocht, de hervormde kerk aan het kerkplein dat nog geen plein maar grasveld was, schepen op de ree en de toren van Nes. 

Het boek staat vol leuke observaties van dorp, mens en natuur. De oude smit woont vlakbij het vakantiehuis. Hij heet Mets, in het boekje met een s geschreven, dat van metselaar komt, zegt de schrijfster. Het is door de Commissie van Kinderlectuur aanbevolen voor kinderen van 9 tot 12 jaar. Een recensentnoemt het een 'heel aardig en aanbevelenswaardig' boek en een 'aanwinst in het boekenkastje van jeugdige verzamelaars, maar dat ook door ouderen met belangstelling genoegen ter hand zal worden genomen'.

Villa Oorwurm is een antiquarisch pareltje. Op Vraag & Aanbod Ameland wordt een exemplaar aangeboden.

• Villa Oorwurm op Ameland
• S. Gruys-Kruseman
• Illustraties J.J. Midderich en B. Midderich-Bokhorst
• Uitgeverij G.B. van Goor Zonen in Gouda
• Jaren '30 van de 20ste eeuw

Villa Oorwurm op Ameland

Villa Oorwurm op Ameland

1955 - Het vreemdelingenverkeer op Ameland

'Het vreemdelingenverkeer op Ameland' werd uitgegeven door het Koninklijk Nederlands Aardrijkskundig Genootschap. Het is 16 pagina's dik.

Mocht iemand meer informatie over deze uitgave hebben en een foto, dan houden wij ons aanbevolen. 

• Het vreemdelingenverkeer op Ameland
• W.J. de Vries
• Uitgegeven in Amsterdam K.N.A.G.
• 1955

1826 - Lofspraak

Lofspraak

'Lofspraak op Kersje Siedzes Meester en Jan Foekes Koster, beide woonachtig in het dorp Ballum op Ameland, bij de plechtige uitreiking der eereblijken in de kerk der Hervormden in Holwert, op Dingsdag den 27 September 1825 hun toegewezen door de loffelijke Maatschappij: tot nut van 't Algemeen, ter oorzake van het edelmoedig redden van de equipage van het strandend Galjas-schip: de Louisa Augusta, gedestineerd naar Amsterdam, in den geweldige storm van den 14den October 1824.'

De lofspraak is op schrift gesteld door M. Martens, dezelfde schoolopziener die ervoor gezorgd heeft dat in 1818 het dagboek van Hidde Dirks Kat werd uitgebracht.

• Lofspraak
• M. Martens
• 1826

1840 - Op reis door Friesland

'Op reis door Friesland in de vorige eeuw's' een handboek voor reizigers. Op het titelblad staat 'Friesland, Handboekje voor reizenden door de steden en voornaamste oorden van de provincie Friesland.' Met de vorige eeuw wordt de 19e eeuw bedoeld. Eekhoff, de schrijver en archivaris te Leeuwarden, was een groot kenner van de provincie. Hij leefde van 1809 tot 1880. Hij hemelde de provincie niet op zoals een VVV dat zou doen, blies de bezienswaardigheden niet op, stak de loftrompet betreffende de schoonheid in de provincie niet te hoog. Eekhoff meent dat Friesland niet zo mooi is als bijvoorbeeld Noord-Holland of Gelderland. Het boekwerk is vooral waardevol waar Eekhoff stad en dorp, landschap en landstreek beschrijft. Eekhoff laat zijn lezers per rijtuig en schip reizen en beveelt zelfs een zeereisje naar Ameland aan. Bezoek het eens in gezelschap, doet hij de lezer aan de hand. "Te Holwerd en bij de herberg de Zwarte Haan benoorden St. Jacobi-Parochie op het Bildt, is tot zulk een overtocht dikwijls, en vooral in de Pinksterdagen, wanneer de kermis het eiland enige levendigheid bijzet, goede gelegenheid." In het ene geval kom je aan ten oosten van Nes en met de overtocht vanuit Zwarte Haan is Hollum de landingsplaats.  In die tijd moet je van het schip op een wagen klimmen, die rond het schip rijdt. Die plast door het water naar het droge. In Buren treft Eekhoff de vogelkooi en een kalkbranderij. Nes is de hoofdplaats en Hollum is het grootste dorp van het eiland. In Ballum vindt hij de Rijks Paardenstoeterij "ter bevordering van de aanfokking van het fijne Amelander ras" bezienswaardig. De schrijver spreekt ook over Prins Johan Willem Friso, Erf-stadhouder van Friesland "den overgrootvader van onze Koning". Inmiddels zijn we drie koninginnen en een koning verder.

Bijna 2000 mensen wonen er op het eiland. "De mannen zijn over het geheel sterk en gezond, eenvoudig en vrij beschaafd van zeden. Van de Amelander vrouwen en meisjes, meest zeer net op het Noord-Hollandsch gekleed, willen wij liever zwijgen, ten einde niets af te doen van den gunstige indruk, welke hun uiterlijk op de meeste vreemdelingen maakte."

Via het tweedehands circuit is nog wel een exemplaar te bemachtigen.

Op reis door Friesland

• W. Eekhoff
• Uitgeverij M.A. van Sijen Leeuwarden
• April 1840 - herdruk en van voorwoord voorzien in 1974

1930 - Noordzeebad Hollum Ameland

Deze uitgave is een prospectus van 24 pagina’s, geniet in de rug met informatie over het eiland. Speciaal uitgegeven voor de vooroorlogse badgast.

Het boekje bevat veel interessante advertenties, zoals die van Hotel De Zwaan van G.J. Visser, te bereiken via telefoonnummer 2.

Familie Engels biedt zomerhuisjes te huur aan, met de namen Delta en Stella Polaris. Ze stonden in de duinen aan het einde van de Badweg bij Hollum.

W. de Vries, had nog een schoenhandel. ‘Bij de openbare school’ staat er als adres.

Via deze diashow is het boekje in te zien.

• Noordzeebad Hollum Ameland
• Uitgegeven door VVV Hollum
• 1930

 

1818 - Dagboek eender reizen ter walvis- en robben-vangst

De gehele titel van dit facsimile werk van het dagboek van walvisvaarder Kat is 'Dagboek eender reizen ter walvis- en robben-vangst door den commandeur Hidde Dirks Kat, met een kaart van Groenland'. Het origineel werd uitgegeven door Wed. A. Loosjes in Haarlem in 1818. Waar en wanneer de facsimile uitgave gedrukt is staat niet aangegeven.

• Dagboek eender reizen ter walvis- en robben-vangst
• Hidde Dirks Kat
• 1818

1870 - Kaart Ameland

Gemeente Ameland anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)

1778 - Kort, doch echt verhaal van commandeur Marten Jansen

Kort, doch echt verhaal van commandeur Marten Jansen

'Kort, doch echt verhaal van commandeur Marten Jansen' kwam vlak na de dramatische walvisvaart van 1777-1778 uit, de tocht waar veel mannen hun leven lieten toen de schepen van Marten Jansen en Hidde Dirks Kat in het ijs vast kwamen te zitten. Het verhaal is via de Digitale Bibliotheek Nederland te lezen.

Het korte verhaal is herdrukt en het blauwe boekje staat te koop op Vraag & Aanbod Ameland. 

• Kort, doch echt verhaal van commandeur Marten Jansen
• Marten Jansen
• 1778

1676 - Deductie voor den welgeboren heere Franciscus Duco van Camminga

'Deductie voor den welgeboren heere Franciscus Duco van Camminga, Vrij en Erfheere van Amelant.' In deze facsimile uitgave van het oorspronkelijke handschrift van Fransiscus Duco van Camminga (zonder h, zoals de naam ook wel wordt geschreven) handelt over het aloude recht van de familie Van Camminga op de vrije heerlijkheid van Amelandt (Ameland wordt de ene keer met een t en dan weer met dt geschreven.) 

Het gaat over het recht van de Cammingha's op het eiland. Sommige teksten zijn in het Latijn en achterin het boek staan enkele gedichten, Lijkgedichten voor Frans Duco van Camminga, en 'Treur-Lessens ter uitvaart van de Hooglijke, welgeboren Vrouw Rixt van Donia, Vrijvrouwe van Ameland'. Zij overleed in 1681.

• Deductie voor den welgeboren heere Franciscus Duco van Camminga, Vrij en Erfheere van Amelant
• Gedrukt by Hans Gyselaar
• Ordinarius Landtfchaps Academic Driukker
• 1676

1854 - Zeebad-Inrichting op Ameland

Oorspronkelijke uitgave van 1854

'Zeebad-Inrichting op Ameland' is een boekje geschreven door J. Roorda, predikant op het eiland. Hij beschreef de wenselijkheid, oorsprong en aanvankelijke daarstelling van het zeebad op Ameland. Roorda noemt de behoefte aan een zeebad-Inrigting in het noorden van Nederland. Hij meent dat Ameland bijzonder geschikt is voor een dergelijk badhuis. Ook beschrijft hij hoe de badinrichting tot stand is gekomen en wat praktische zaken zoals de kosten van verblijf, vervoer en huur van handdoeken.

Het boekje uit midden 19e eeuw is in facsimile heruitgegeven.

Op Vraag & Aanbod Ameland staat een facsimile heruitgave te koop.

• Zeebad-Inrigting op Ameland
• J. Roorda
• Uitgegeven door A. Schaafsma Dokkum
• 1854

De facsimile heruitgave

Van voor 1970

De kalender van dit blog gaat niet verder terug dan 1 januari 1970. Alle boeken die van voor 1970 zijn, worden in dit blog in het jaar 1970 geplaatst.

Heb je nog een boek dat niet in dit overzicht voorkomt, laat het me graag weten via het contactfomulier dat in de rechter kolom van dit blog te vinden is.

Mijn dank is groot,

Jeanet de Jong

Hollum Ameland